Uprawa jagód goji – modnych owoców prosto z Chin

Uprawa kolcowoju pospolitego Kwitnący kolcowój pospolity

Ostatnio coraz częściej natknąć się można w sklepach na ciekawe, najczęściej suszone i pakowane owoce – jagody goji. Pochodzą one z dwóch gatunków kolcowoju – chińskiego (Lycium chinense Mill.) oraz pospolitego, czy inaczej szkarłatnego (Lycium barbarum L.). To wieloletnie, często pnące krzewy, dorastające do 2,5 m wysokości. Należą do rodziny psiankowatych, do których zaliczamy również pomidora, ziemniaka, bakłażana czy paprykę. Do Europy owoc goji dotarł przez przypadek, prawdopodobnie podczas sztormu, naturalnie rośliny bowiem rosną w Azji. Kolcowój często mylony jest z psianką słodkogórz.

Krzewy mają rozłożystą koronę utworzoną z pędów pokrytych kolcami. Są dwupienne, na jednej roślinie wyrastają zarówno kwiaty męskie, jak i żeńskie. Zapylane są przez owady, najczęściej przez pszczoły. Fioletowe kwiaty pojawiają się od czerwca do sierpnia, a od sierpnia do października zawiązywane są żółtopomarańczowe, pomarańczowoczerwone lub szkarłatne owoce. Są jajowatego kształtu lub eliptyczne, 1–2 cm długości. W jednym owocu znajduje się 20–50 nasion. Suszone jagody goji w smaku przypominają żurawinę lub rodzynki. Krzewy w dobrych warunkach mogą owocować już nawet w pierwszym roku od posadzenia, jednak pełnię owocowania najczęściej obserwuje się po 2–3 latach. Zbiera się jedynie w pełni dojrzałe owoce, od końca lata do pierwszych przymrozków jesiennych. Zbiór należy starannie przeprowadzać, gdyż po ściśnięciu jagody mogą czernieć. Najlepszym rozwiązaniem jest otrząsanie owoców na ułożone pod krzewem płachty. Jeśli jednak owoce jeszcze nie opadają, trzeba ze zbiorem zaczekać kilka dni.

Wymagania i uprawa

W naszych warunkach do uprawy polecany jest kolcowój pospolity. Krzew może rosnąć prawie na każdej glebie: piaszczystej, piaszczysto-gliniastej czy gliniastej, ale najlepszej jakości owoce otrzyma się, uprawiając go na lekkiej lub średniej, umiarkowanie wilgotnej i przepuszczalnej glebie. Kolcowój źle znosi zwięzłe, ciężkie i podmokłe tereny. Lubi słoneczne stanowisko, toleruje lekkie zacienienia, lecz najlepiej owocuje w pełnym słońcu. Krzewy są stosunkowo łatwe w uprawie, nie wymagają bardzo zasobnych ziem, lecz wolą lekko zasadowy odczyn, dlatego konieczne jest wapnowanie gleby.

Ponadto rośliny są bardzo wytrzymałe na mróz, zniosą spadki temperatur do -30°C. Tolerują stanowisko wietrzne, nadmorski klimat. Ze względu na silnie i szeroko rozwijający się system korzeniowy, są wytrzymałe na susze. Produkują odrosty korzeniowe i w dogodnych warunkach mogą stać się roślinami inwazyjnymi. Zaleca się uprawę kolcowoju w niepodgrzewanych szklarniach czy tunelach. Można je również sadzić w dużych donicach, nie będą osiągały dużych rozmiarów jak te sadzone w gruncie, gdyż system korzeniowy przestaje silnie rosnąć po napotkaniu dna i spowalnia to rozwój rośliny. Krzewy w gruncie sadzi się w takiej rozstawie, aby rosły w odległości 2 m od siebie. Można prowadzić je przy murach, ogrodzeniach czy rusztowaniach, podpinając luźne pędy do drutów.

Rośliny mogą być czasem atakowane przez mszyce i przędziorki oraz porażane przez niektóre grzyby, jagody często są zjadane przez ptaki.

Pielęgnacja i rozmnażanie

Owoce goji pojawiają się na zeszłorocznych gałęziach, dlatego raz na jakiś czas należy wykonywać przycinanie starych pędów w celu pobudzenia nowych do wzrostu. Kolcowój dobrze znosi przycinanie, cięcie prowadzi się wczesną wiosną. Przede wszystkim usuwa się uszkodzone, uschnięte, chore lub silnie zagęszczające krzew pędy. Jeśli po kilku latach od posadzenia chcemy odnowić krzew, możemy pędy poprzycinać blisko podstawy, zrewitalizuje to roślinę, ale osłabi jej owocowanie.

Kolcowój najczęściej produkowany jest z nasion. Wysiewa się je w ciepłym pomieszczeniu (optymalnie 18–20°C) do skrzynek wypełnionych ziemią i przykrywa cienką warstwą podłoża. Należy odpowiednio je nawadniać i nie przesuszyć. Nasiona zdolność kiełkowania utrzymują jedynie przez 2 lata. Po 4–6 tygodniach od siewu rośliny sadzi się w gruncie. Krzew można również rozmnażać przez sadzonki zielne i półzdrewniałe pobierane latem lub zdrewniałe pobierane zimą.

Wartości odżywcze i lecznicze

Surowcem leczniczym i wykorzystywanym w przemyśle spożywczym są owoce, liście, korzenie lub młode pędy.

Jagody goji zawierają rozpuszczalne w wodzie specyficzne polisacharydy oraz karotenoidy, antyoksydanty, alkaloidy, tokoferole, a także mniejszą zawartość flawonoidów, kwasów fenolowych, steroli i betaniny. Głównym karotenoidem jest zeaksatyna, za to beta-karotenu jest znacznie więcej niż w marchwi. Owoce bogate są w wiele witamin, m.in. witaminę C, E, A, witaminy z grupy B oraz sole żelaza, cynku, wapnia i selenu. Ekstrakty z jagód działają przeciw zmęczeniu, przeciwnowotworowo, przeciwko zaćmie, poprawiają metabolizm. Specyficzne polisacharydy pomagają w funkcjonowaniu układu odpornościowego. W medycynie najczęściej wykorzystywane są owoce i korzenie kolcowoju pospolitego. Posiadają wiele właściwości leczniczych: antybakteryjne, przeciwgorączkowe, tonizujące (wzmacniające), przeciwnowotworowe czy wspomagające leczenie niepłodności.

Owoce mogą być jedzone na świeżo, gotowane lub suszone. Jagody goji zebrane z kolcowoju chińskiego mają aromat anyżowy, natomiast z kolcowoju pospolitego lukrecjowy, liście za to mają aromat mięty pieprzowej. Co ciekawe, nasiona mogą być wykorzystywane jako zamiennik kawy, natomiast suszone liście jako substytut herbaty.

Krzewy mogą być sadzone na żywopłot lub ze względu na silnie rozwijający się ekstensywny system korzeniowy wykorzystywane do stabilizowania i umacniania skarp.

 

Autor: Joanna Żołnierkiewicz, inż. ogrodnictwa

Bibliografia:

Mocan A., Vlase L., Vodnar D.C., Bischin C., Hanganu D., Gheldiu A., Oprean R., Silaghi-Dumitrescu R., Crisan G. 2014. Polyphenolic Content, Antioxidant and Antimicrobial Activities of Lycium barbarum L. and Lycium chinense Mill. Leaves. Molecules 19: 10056-10073.

Potterat O. 2009. Goji (Lycium barbarum and L. chinense): Phytochemistry, Pharmacology and Safety in the Perspective of Traditional Uses and Recent Popularity. Planta Med 2010. 76: 7–19.

Waszkiewicz-Robak B., „GOJI jagoda licyjska owoc długowieczności” [w:] „Medycyna i Zdrowie” nr 1/2010 r.

Komentarzy (2)

  1. Krystyna

    Zastanawiam się nad posadzeniem go u siebie. Jak poznać, czy sadzonka jest dobrej jakości? Czy może wyprodukować go lepiej samemu z nasion?

Dodaj komentarz

Rynek Rolny to pierwszy profesjonalny branżowy portal rolniczy z giełdą rolną. Darmowe ogłoszenia rolnicze i aktualne ceny produktów rolnych. Sprzedawaj i Kupuj z nami!

Sulejkowska 56/58 lok 215
04-157 Warszawa, Polska

Email: kontakt [małpa] rynek-rolny.pl

Newsletter

Fundusze Europejskie – dla rozwoju innowacyjnej gospodarki