Pszonak drobnokwiatowy – niezbyt urodziwy chwast preferujący ugory i zaniedbane pola

Zaloguj się, aby dodać własne zdjęcie do tego artykułu!

Zobacz także

Pszonak drobnokwiatowy jest niezbyt urzekającym i pospolitym chwastem z delikatnymi żółtymi kwiatami. Porasta rumowiska, przydroża, piaszczyste lub żwirowe brzegi wód, pola, miejsca ruderalne, nieużytki, nasypy kolejowe i ogrody. Preferuje gleby piaszczyste, piaszczysto-gliniaste, wilgotne, humusowe, luźne, bogate w składniki pokarmowe i ubogie w wapń. Zachwaszcza zboża jare i ozime, uprawy warzyw okopowych, ugory, odłogi i zaniedbane pola.

Charakterystyka

Pszonak drobnokwiatowy (Erysimum cheiranthoides L.) to jednoroczna lub dwuletnia roślina ozima lub jara należąca do rodziny kapustowatych (krzyżowych). Dorasta do 1 m. Ma powykrzywiany, biały lub jasnobrązowy korzeń palowy z licznymi bocznymi odnogami. Łodyga jest wzniesiona, nieco kanciasta, zwykle rozgałęziona. Lancetowate liście są gęsto rozmieszczone i pokryte trójdzielnymi, szorstkimi włoskami. Drobne, żółte kwiaty złożone z czterech płatków zebrane są w szczytowy kwiatostan, który ma postać grona. Szypułki kwiatowe są 2‒3 razy dłuższe od kielicha. Pszonak kwitnie od maja do września. Jego owocem są czterograniaste łuszczyny umieszczone na odstających szypułkach. Owalne nasiona są matowe. Mają żółtawobrunatny lub żółtoczerwony kolor i nierówną powierzchnię. Siewki wschodzą wiosną, rzadziej jesienią.

Zastosowanie w ziołolecznictwie i farmakologii

Pierwszy człon nazwy gatunkowej pochodzi od greckiego słowa „eryomai” oznaczającego „pomagać”, „ratować” i wskazuje na właściwości lecznicze rośliny. Surowcem zielarskim są liście i nasiona, które zawierają nasercowe glikozydy: eryzyminę i eryzymozyd, witaminę C oraz sole mineralne. Ziele może być stosowane jako środek nasercowy i moczopędny. Ze wszystkich pszonaków ziele pozyskiwane z odmiany drobnokwiatowej nadal jest wykorzystywane w Bułgarii i na Węgrzech do produkcji leków nasercowych. W Polsce leki zawierające pszonak drobnokwiatowy wyszły z użycia. Obecnie w farmakologii częściej stosuje się pszonak Perowskiego.

Szkodliwość

Pszonak może być zarówno rośliną leczniczą, jak i trującą. Jeśli zjedzą go w większych ilościach zwierzęta hodowlane, np. konie czy krowy, wywoła u nich zaburzenia układu pokarmowego.

Zwalczanie

Zwalczanie pszonaka drobnokwiatowego powinno się zacząć od działań profilaktycznych polegających na stosowaniu prawidłowego płodozmianu, pielęgnacji mechanicznej, dbaniu o czystość materiału siewnego i bronowaniu podrywek pożniwnych. Gdy te czynności zawiodą, wówczas możemy sięgnąć po środki chemiczne. Dla pszonaka nie zostały opracowane herbicydy selektywne, dlatego możemy zastosować herbicyd totalny, zawierający glifosat. Taki typ herbicydu może być użyty przed założeniem plantacji roślin lub w uprawkach pożniwnych. Środki zawierające glifosat to m.in.: Roundup Ultra 360 SL, Rofosat 360 SL, Marker 360 SL, Figaro 360 SL.

Autor: Helena Kędra

Bibliografia:

Aichele D., Golte-Bechtle M., „Jaki to kwiat?”, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1989 r., s. 194.

Hołubowicz-Kliza G., „Rolniczy atlas chwastów”, wyd. IUNG-PIB, Puławy 2002 r., s. 218.

Nawara Z., Szwedler I., „Spotkania z przyrodą. Rośliny”, wyd. Multico, Warszawa 2007 r., s. 162.

Paradowski A., „Atlas chwastów”, wyd. Plantpress, Kraków 2013 r., s. 152.

Tymrakiewicz W., „Atlas chwastów”, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1976 r., s. 158.