Rdest ostrogorzki – trujący dla bydła chwast o pieprzowym smaku

Zaloguj się, aby dodać własne zdjęcie do tego artykułu!

Zobacz także

Rdest ostrogorzki jest rośliną o silnych właściwościach leczniczych, mimo to dla bydła jest trujący, a w uprawach niepożądany. Nazwa rdestu odnosi się do charakterystycznego ostrego i pieprzowego smaku rośliny, a inne pospolite nazwy to: pieprz polny i pieprz wodny. Rośnie pospolicie na całym niżu i niższych partiach gór. Porasta łąki, łęgi, zarośla, rowy, brzegi wód, wilgotne drogi i olszyny. Preferuje gleby mokre i podmokłe, lżejsze, żyzne, gliniaste, kwaśnie, bogate w azot. W uprawach zachwaszcza przede wszystkim koniczynę, ziemniaki i wilgotne ścierniska.

Charakterystyka

Rdest ostrogorzki (Polygonum hydropiper L.) to roślina jednoroczna, jara z rodziny rdestowatych, która dorasta do 1 m. Łodyga rdestu jest wyprostowana, rozgałęziona, zielona, na jesieni czerwieniejąca. Lancetowate liście o nieco pofalowanym brzegu otoczone są białawą lub żółta pochwą liściową i wyrastają na krótkich ogonkach. Mają do 10 cm długości i zwężają się u końców.

Kwiatostan składa się z pozornych, luźnych kłosów, które złożone są z drobnych, bladoróżowych kwiatów. Kłosy zwisają na szczycie lub umieszczone są w kątach wyżej położonych liści. Rdest kwitnie od lipca do października. Owce to trójkanciaste, drobne orzechy o brązowym kolorze i jajowatym kształcie. Siewki pojawiają się na wiosnę w cieplejszych okresach.

Szkodliwość dla bydła

Rdest ostrogorzki jest rośliną trującą. Zawiera flawonoidy: hiperozyd, ramnetynę, rutozyd, kwercetynę, persykarynę, izokwercetynę, garbniki, saponiny, a także kwas mrówkowy, octowy, walerianowy, maleinowy. Dodatkowo obecny w nim związek chemiczny poligodial, powoduje gorzki i piekący smak przypominający pieprz. Roślina jest niebezpieczna dla bydła, podczas żucia pojawiają się bąble w jamie ustnej zwierzęcia. Oprócz tego zjedzenie rdestu przez świnie, wywołuje u nich zapalenie przewodu pokarmowego i krwiomocz, a u koni silne osłabienie, bóle żołądka i biegunkę. Mleko krów karmionych pieprzem polnym jest trujące, ma niebieskawy kolor i nieprzyjemny smak, a obecne w zbożu nasiona rdestu nadają mące gorzki smak.

Zastosowanie w ziołolecznictwie

W ziołolecznictwie wykorzystuje się ziele rdestu ostrogorzkiego (Herba Polygoni hydropiperis), które dzięki zawartości związków flawinowych, wykazuje działanie przeciwkrwotoczne, moczopędne i przeciwzapalne. Zawarta w nim rutyna blokuje drobne krwawienia. Napary i wyciągi z ziela wzmacniają krzepliwość krwi i hamują niezbyt obfite krwawienia wewnętrzne. Ziele rdestu może być stosowane także pomocniczo przy zbyt długotrwałym i obfitym miesiączkowaniu, w leczeniu skazy krwotocznej i żylakach nóg. Ze względu na zawartość innych toksycznych substancji, powinno być przyjmowane tylko pod kontrolą lekarza.

Zbiór

W początkowym okresie kwitnienia ścina się górne, dobrze ulistnione pędy z kwiatostanami. Należy przy tym zwrócić uwagę, by nie pomylić pieprzu polnego z innym podobnym gatunkiem – rdestem plamistym, który ma prosto wzniesione kłosy i czarne plamy na liściach.

Profilaktyka i zwalczanie

Profilaktyczne działania zwalczające rdest ostrogorzki w uprawach, powinny polegać na:

dbaniu o czystość materiału siewnego;
usuwaniu wyrośniętych roślin;
niszczeniu wschodów podczas starannej uprawy pożniwnej;
unormowaniu wilgotności gleby;
niedopuszczaniu do zbytniego zawilgocenia gleby.

Właściwym zabiegiem jest także wapnowanie, które powinno się przeprowadzić w okresie pożniwnym, na ściernisko. Zwalczanie chemiczne chwastu z zbożach może być przeprowadzone w fazie 2, 3 liści, przy użyciu herbicydów typu: Sekator 125 OD, Alister Grande 190 OD. W koniczynie natomiast możemy zastosować Basagran 600 SL.

Autor: Helena Kędra

Bibliografia:

Aichele D., Golte-Bechtle M., „Jaki to kwiat?”, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1989 r., s. 366

Grzegorczyk S. (red.), „Rośliny zbiorowisk trawiastych”, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn 2010 r., s. 97

Hołubowicz-Kliza G., „Rolniczy atlas chwastów”, wyd. IUNG-PIB, Puławy 2002 r., s. 221

Kwaśniewska J., K. Mikołajczyk K., „Zbieramy zioła”, Wydawnictwa Akcydensowe, Warszawa 1986 r., s. 118

Mowszczowicz J., „Rośliny trujące”, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1972 r., s. 28

Tymrakiewicz W., „Atlas chwastów”, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1976 r., s. 54

Zdjęcie:

Autor: I. Kenpei; źródło: Wikipedia; licencja: CC BY-SA 3.0.