Bniec biały - charakterystyka, występowanie i zwalczanie

Bniec biały Bniec biały

Potoczna nazwa pochodząca z języka staropolskiego to goździeniek i jest związana z tym, że kwiaty bnieca białego przypominają wyglądem kwiaty goździka. Ta bardzo pospolita, ładnie wyglądająca w czasie kwitnienia roślina jest jednak uporczywym, a na dodatek trującym chwastem.

Charakterystyka

Najbardziej charakterystyczną częścią rośliny są niewielkie, promieniste, białe kwiaty. Mają około 2,5 centymetra średnicy i są zebrane w dwuramienną wierzchotkę. Płatki kwiatów żeńskich są krótsze ale nieco szersze nić płatki kwiatów męskich. Otwierają się popołudniu i pozostają tak nawet po zmroku, kiedy nasila się ich dość intensywny, słodkawy zapach. Z powodu tak późnej pory otwarcia, są zapylane głównie przez ćmy i owady bzygowate. Wierzchotka jest przymocowana do łodygi na mikroskopijnym ogonku. Łodyga jest lekko rozgałęziona a u szczytu może być lepka w dotyku. Jest miękko owłosiona, tak jak liście, które przyjmują odwrotnie jajowaty kształt u dołu i zaostrzony, owalnie lancetowaty na górze.

Bniec biały (Melandrium album) rozmnaża się przez pączki przybyszowe, które znajdują się na korzeniu i pełnią rolę pędów wegetatywnych, i nasiona. Owocem kwiatu jest torebka powstająca na szczycie, a każda roślina może wytworzyć nawet 6000 nasion o popielatoszarej lub brunatnoszarej barwie, nerkowate w kształcie, matowe, z drobnym wgłębieniem po jednej stronie.

Cechą wyróżniającą bniec biały od jego innej odmiany – bnieca dwudzielnego, jest bardziej rozwinięty, palowaty korzeń, o bladożółtym kolorze i długości około 50 centymetrów. Ponadto, w przeciwieństwie do pozostałych bnieców i lepnicy rozdętej, która ma podobny pokrój, jest rośliną dwupienną.

Występowanie

Roślina jest zdecydowanie ciepłolubna, dlatego wyrasta późną wiosną. Preferuje gleby żyzne i bogate w azot, ale toleruje również ziemie słabsze. Pojawia się często na ugorach i odłogach na terenie całego kraju.

Szkodliwość

Chociaż często występuje w zbożach, roślinach okopowych i ogrodach warzywnych, rzadko sprawia tam kłopot. Więcej zachodu mają z nim właściciele upraw wieloletnich – zwłaszcza koniczyny i lucerny, gdzie rozwija się przez dłuższy czas i może zimować w postaci różyczki. Jego spore rozprzestrzenienie na polu może sprawiać, że plon nie będzie nadawał się do podawania zwierzętom, ale nie istnieją oficjalne progi szkodliwości.

Zwalczanie

Oficjalnie nie zarejestrowano żadnych herbicydów ani innych środków do zwalczania bnieca białego. Trudno jest go usunąć podczas odchwaszczania mechanicznego, z powodu głęboko osadzonego korzenia. Jedynym rozwiązaniem są dodatkowe, wczesne podorywki ściernisk i bronowanie, co  powinno dać pożądany efekt i nie dopuścić do rozwinięcia się torebek nasiennych, przez które roślina rozprzestrzenia się najszybciej. Najlepszym sposobem na ochronę uprawy przed pojawieniem się w niej tego białego chwastu jest częste wykaszanie pobliskich ugorów i odłogów, a także miedz i skrajów pól. Należy również przestrzegać czystości materiału siewnego, a w razie konieczności dokładnie go oczyścić.

Wykorzystanie

Mimo tego, że jego ziele może być wartościowym źródłem węglowodanów, bniec biały nie nadaje się na paszę treściwą dla żadnego typu zwierząt. Spasanie go w dużej ilości może być bardzo szkodliwe, ze względu na to, że niektóre zawarte w nim składniki są trujące.

Występujące w korzeniu saponiny mają działanie wykrztuśne i moczopędne, więc zainteresowała się nim medycyna i ziołolecznictwo, próbując tworzyć leki na kaszel, kamicę nerkową, skazę moczową i inne choroby układu moczowego. Okazało się jednak, że leczenie specyfikami stworzonymi na podstawie korzenia bnieca białego nie przynoszą oczekiwanych rezultatów.

Pomimo swojego ładnego wyglądu, roślina po zerwaniu jest zbyt nietrwała, żeby znaleźć zastosowanie w bukieciarstwie.

Katarzyna Kaźmierczak

Literatura:

Hołubowicz – Kliza G., Rolniczy atlas chwastów, Puławy 2011, s.93

Paradowski A., Atlas chwastów, Kraków 2013, s. 28

ROŚLINY WCALE NIE TAKIE ZNANE! SPRAWDŹ SIĘ W NIECODZIENNYCH PYTANIACH

[1/10] Które drzewo w średniowiecznej Europie było czczone jako symbol boga piorunów?

Dodaj komentarz

Rynek Rolny to pierwszy profesjonalny branżowy portal rolniczy z giełdą rolną. Darmowe ogłoszenia rolnicze i aktualne ceny produktów rolnych. Sprzedawaj i Kupuj z nami!

Sulejkowska 56/58 lok 215
04-157 Warszawa, Polska

Email: kontakt [małpa] rynek-rolny.pl

Newsletter

Fundusze Europejskie – dla rozwoju innowacyjnej gospodarki