Rumianek bezpromieniowy – kiedyś rzadki okaz, dziś powszechny chwast lub zioło

1/3 Następne

Zaloguj się, aby dodać własne zdjęcie do tego artykułu!

Zobacz także

Rumianek bezpromieniowy pochodzi ze Stanów Zjednoczonych, z rejonów położonych nad Oceanem Spokojnym. W latach 40. XIX w. był rzadkością w Europie. Prezentowano go jako wyjątkowy okaz w ogrodach botanicznych, m.in. w Petersburgu, a już 30 lat później stał się rośliną pospolitą, która przybyła również do Polski i do dziś porasta nieużytki i stanowiska ruderalne. Od miejsca występowania zwany jest także dzikim rumiankiem i rumiankiem śmieciowym.

Preferuje gleby wilgotne, przepuszczalne, próchnicze, gliniaste lub piaszczysto-gliniaste, zasobne w azot. Często ze stanowisk ruderalnych i nieużytków przenosi się na pola upraw szerokorzędowych, rzadziej do łanowych. Zachwaszcza zboża, rośliny nawożone obornikiem, okopowe, zaniedbane trawniki, miedze, ugory i odłogi.

Charakterystyka

Rumianek bezpromieniowy (Matricaria discoidea DC.) to roślina jednoroczna z rodziny astrowatych (dawniej złożone), jara, o charakterystycznym rumiankowym zapachu. Wschodzi w drugiej połowie maja i w czerwcu. Ma krótki korzeń palowy, płożący się. Łodyga rumianku jest wyprostowana, rozgałęziająca się u dołu, naga i gruba. Z niej gęsto wyrastają 2‒3 pierzastodzielne liście złożone z równowąskich listków.

Drobne kwiaty zebrane są w koszyczki i osadzone na zgrubiałych szypułkach na końcach pędów. Zwykle wewnętrzne kwiaty są rurkowe, w zielonożółtym kolorze z 4 ząbkami. Kwiatów zewnętrznych brak. Rumianek kwitnie od czerwca do sierpnia. Jego owocem jest szarobrunatna, wydłużona, jajowata niełupka, z kilkoma ciemniejszymi żeberkami i krótkimi włoskami. Jedna roślina wytwarza ok. 5 tysięcy nasion, które są odporne na mróz i suszę.

Zastosowanie w ziołolecznictwie

Dziki rumianek zawiera kumaryny: umbeliferon, herniarynę, diterpeny, glikozydy kwasu cynamonowego, flawonoidy oraz olejek eteryczny, ale bez cennego azulenu. Ma właściwości lecznicze, w tym: przeciwzapalne, uspokajające, antyseptyczne, przeciwalergiczne i rozkurczowe. Jego składniki mają działanie podobne do rumianku pospolitego, choć słabsze. Surowiec zielarski stanowią koszyczki kwiatowe i górne pędy, które w postaci naparu można stosować w przypadku pasożytów układu pokarmowego (glista ludzka, owsik ludzki i włosogłówka ludzka), schorzeń nerek, pęcherzyka żółciowego i wątroby.

Rumianek może być również używany jako środek napotny, przeciwzapalny, rozkurczający w grypie, przeziębieniu i anginie. Zewnętrznie napar wykorzystywany jest do przemywania ran lub w postaci okładów stosowany na wrzody, krosty, świąd i pokrzywkę.

Szkodliwość

Rumianek bezpromieniowy nie jest szkodliwy dla bydła, jednak gdy znajdzie się w karmie krów, kóz i owiec, wówczas nadaje ich mleku nieprzyjemny zapach.

Zwalczanie

Dziki rumianek, jako chwast polny, jest niezbyt pospolity, rzadko występuje w zbożach, częściej w uprawach roślin okopowych, zwłaszcza na brzegach pól oraz w miejscach przerzedzonych od słabych wschodów lub przymrozków. Profilaktyczne działania pozwalające uniknąć zachwaszczanie rumiankiem to: stosowanie dobrze rozłożonego obornika, zadbanie o czystość materiału siewnego, wczesne podorywki ściernisk, staranna uprawa i niszczenie wschodów w zasiewach. Przy zwalczaniu chemicznym, jedyną skuteczną substancją jest chlopyralid stosowany do fazy 4 liści. W rzepaku można użyć herbicydów typu: Galera 334 SL, Kratos, Navigator 360 SL; w burakach: Cliophar 300 SL, Lontrel 300 SL lub Songhai 300 SL, a w pszenicy środek Faworyt 300 SL.

Autor: Helena Kędra

Bibliografia:

Aichele D., Golte-Bechtle M., „Jaki to kwiat?”, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1989 r., s. 132.

Czikow P., Łaptiew J., „Rośliny lecznicze i bogate w witaminy”, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne Warszawa 1983, s. 318.

Czubiński T., Paradowski A., „Atlas chwastów dla praktyków”, Polskie Wydawnictwo Rolnicze, Poznań 2014 r., s. 195.

Klaassen H., Freitag J., „Profesjonalny atlas chwastów”, wyd. BASF, Limburgerhof 2004 r., s. 134.

Hołubowicz-Kliza G., „Rolniczy atlas chwastów”, wyd. IUNG-PIB, Puławy 2002 r., s. 234.

Paradowski A., „Atlas chwastów”, wyd. Plantpress, Kraków 2013 r., s. 162.

Tymrakiewicz W., „Atlas chwastów”, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1976 r., s. 362.