Gleby inicjale – grunty słabej jakości. Oto sposoby zagospodarowania!

Gleby inicjalne należą do najsłabiej wykształconych gleb na świecie. Mały poziom próchnicy i niekorzystne warunki wiatrowo-wodne nie sprzyjają wykorzystywaniu ich w rolnictwie i sadownictwie, ale w Polsce zajmują obszar około 700 tysięcy hektarów i często są dostosowywane pod uprawy różnego rodzaju.

Charakterystyka

Wszystkie gleby inicjalne (poza rędzinami inicjalnymi) należą do rzędu gleb mineralnych bezwęglanowych i słabo wykształconych. Oznacza to, że są to gleby znajdujące się dopiero w stadium tworzenia się ze skał. Ich podstawą są zarówno skały masywne jak i luźne, bezwęglanowe. Są one prawie niewykształcone, nie różnią się w dużym stopniu od skały macierzystej i przyjmują jej właściwości – na przykład stopień zwietrzenia. Większość z nich nie nadaje się pod uprawy rolne, ze względu na to, że poziom próchnicy jest bardzo niewielki – waha się w przedziale od kilku milimetrów do kilku centymetrów.

Ze względu na rodzaj podłoża wyróżnia się pięć typów gleb inicjalnych, które mają różne właściwości i wykorzystanie.

Gleby inicjalne skaliste (inaczej litosole)

Występują najczęściej w górach, ale można je odnaleźć również na niższych poziomach względem morza, w miejscach gdzie skała została odsłonięta przez erozję. Są bardzo płytkie, pod warstwą gleby bogatej w odłamki skały macierzystej i minimalną warstwą próchnicy znajduje się lita skała, najprawdopodobniej będzie to granit, sjenit, bazalt albo kwarcyt. Gleby te nie mają rolniczej wartości użytkowej. Najczęściej zostają zalesione, ponieważ drzewa i rosnące między nimi trawy chronią je przed erozją.

Ze względu na sposób powstania skały macierzystej dzielimy gleby litosole na erozyjne i poligonalne. Te pierwsze najczęściej można znaleźć w Tatrach i Sudetach, te drugie powstały pod wpływem pradawnego zamarzania i rozmarzania okruchów i są typowe dla arktycznej części świata, ale w Polsce można odnaleźć ich niewielkie obszary w okolicach Śnieżki i na przełęczy Liliowe.

Gleby inicjalne luźne - regosole

W przeciwieństwie do typu zaprezentowanego powyżej, regosole wytwarzają się z różnych osadów klasycznych, które nie mają litej budowy. Są to gleby znajdujące się w początkowym stadium rozwoju i charakteryzują się bardzo małym poziomem próchnicy. Warstwa glebowa ma około 10 centymetrów głębokości a pod nią znajdują się macierzyste okruchy skalne, które nie są ze sobą związane żadnym spoidłem. Ze względu na typ podłoża, gleby te dzieli się na erozyjne,  eoliczne i aluwialne.

U podstaw gleb erozyjnych znajdują się różnego rodzaju związki kwarcowo-krzemianowe, czyli żwiry i piaski. Ten typ nie przedstawia większej wartości użytkowej dla rolników ze względu na to, że poziom próchnicy jest niewielki i nie jest ona źródłem minerałów i składników odżywczych dla roślin uprawnych. Dodatkowo są bardzo przepuszczalne i przewiewne, co sprawia, że mają małą pojemność wodną. Należą do VI klasy bonitacyjnej. Gleby erozyjne o podłożu gliniastym i iłowym mają podobne właściwości, z tym, że ich użytkowość spada z powodu małego przewiewu i bardzo zbitej konsystencji. Można je zaliczyć do IV klasy.

Gleby eoliczne występują na wydmach piaszczystych, jeżeli zostaną utrwalone przez roślinność. Są mało rozwinięte, a ich kolejnym stadium są gleby bielicowe. Nie znajdują zastosowania w rolnictwie a ich wykorzystanie jest możliwe tylko przez zalesienie. Podobnie niski stopień zastosowania ma kolejna odmiana regosoli – aluwialne. Powstają one w wyniku procesu aluwialnego, czyli wzbieraniem rzek w czasie opadów lub wiosennych roztopów, które niosą za sobą warstwę namułu. Gleby te są warstwowe i mają nieokreślony poziom próchnicy. 

czytaj dalej...

ROŚLINY WCALE NIE TAKIE ZNANE! SPRAWDŹ SIĘ W NIECODZIENNYCH PYTANIACH

[1/10] Które drzewo w średniowiecznej Europie było czczone jako symbol boga piorunów?

Dodaj komentarz

Rynek Rolny to pierwszy profesjonalny branżowy portal rolniczy z giełdą rolną. Darmowe ogłoszenia rolnicze i aktualne ceny produktów rolnych. Sprzedawaj i Kupuj z nami!

Sulejkowska 56/58 lok 215
04-157 Warszawa, Polska

Email: kontakt [małpa] rynek-rolny.pl

Newsletter

Fundusze Europejskie – dla rozwoju innowacyjnej gospodarki