Gleby płowe - popularne gleby, które zajmują dużą część kraju. Poznaj ich rodzaje!

1/3 Następne

Zaloguj się, aby dodać własne zdjęcie do tego artykułu!

Zobacz także

Gleby płowe zaliczane są do gleb brunatnoziemnych. Zajmują ok. 30% powierzchni kraju. Dominuje w nich proces przemywania (lessivage). Najczęściej powstają pod lasami liściastymi i mieszanymi w klimacie umiarkowanie wilgotnym. Występowanie skał osadowych, głębokich i porowatych sprzyja procesowi przemywania. W związku z tym gleby płowe najczęściej powstają z glin zwałowych, utworów pyłowych, a czasem z piasków.

Proces przemywania (lessivage)

Proces ten polega na przemieszczaniu się iłu koloidalnego z wierzchnich warstw gleby do poziomu iluwialnego (poziomu B). Temu procesowi sprzyjają umiarkowanie kwaśny odczyn i średnio wilgotne oraz biologiczne czynne środowisko. W początkowej fazie tego procesu w głąb profilu przemieszczane są węglany oraz wolne związki żelaza, a następnie po wymyciu wolnych jonów Ca²⁺ i Mg²⁺ dochodzi do peptyzacji koloidów glebowych. Zaczynają się wtedy przemieszczać minerały ilaste. Razem z takim koloidalnym iłem przemieszcza się wolne żelazo i w niewielkim stopniu glin. Te procesy powodują, że wierzchnie warstwy gleby są uboższe we frakcje ilaste. Powstają w nich poziomy wyługowania, które mają jasnobeżową barwę, oraz poziomy wzbogacania, które zawierają większe ilości substancji koloidalnych i mają barwę brunatną.

Podtypy gleb płowych

Gleby płowe wytworzone z gliny najczęściej występują w północnym i środkowym rejonie Polski. W południowej, podgórskiej i częściowo środkowej części kraju spotyka się gleby płowe wytworzone z gliny zwałowej.

Gleby płowe dzielą się na 7 podtypów:

gleby płowe typowe,
gleby płowe bielicowe,
gleby płowe zbrunatniałe,
gleby płowe opadowo-glejowe,
gleby płowe gruntowo-glejowe,
gleby płowe z poziomem agric,
gleby płowe zaciekowe (glossic).

Gleby płowe (lessivés) typowe

Gleby płowe typowe mogą być wytwarzane z gliny zwałowej lub lessów. Jeżeli powstały z lessów, to charakteryzują się dużą retencją wodną. Przeważają w nich pory średnie, w których znajduje się woda dostępna dla roślin. Gleby płowe mogą być też wytwarzane z piasków, najczęściej z piasków gliniastych mocnych lub z utworów piaszczystych niecałkowitych. Takie gleby mają szeroki stosunek C:N oraz mają dobre stosunki wodno-powietrzne. Można też wyróżnić gleby płowe niecałkowite, które powstały z płytkich utworów pyłowych zalegających na innych skałach. Najczęściej zaliczane są do nich skały podściełające przez gliny i piaski zwałowe lub wapienie. Gleby, w zależności od ich stosunków wodno-powietrznych, mogą być zaliczane do kompleksu pszennego dobrego, wadliwego lub żytniego dobrego i słabego.

Budowa gleb płowych typowych to: O-A-Eet-Bt-C lub Cca. Profil gleb ornych to: Ap-Eet-Bt-C lub Cca. Poziom O (ściółki) występujący na glebach leśnych składa się z cienkiej warstwy liści i igieł, które tworzą próchnicę typu moder lub mull-moder. Poziom A lub Ap jest szaropopielatego koloru, ma niewielką miąższość i nietrwałą strukturę ziarnistą. Poziom Eet ma barwę jasnożółtą, a jej odcień jest uzależniony od stopnia przemywania. Przechodzi on zaciekami w poziom Bt, który może mieć barwę brunatną bądź żółtobrunatną. Poziom ten jest bogaty w koloidalne związki wodorotlenków żelaza, ił koloidalny i koloidalne związki próchniczne. Poziom Bt przechodzi w poziom skały macierzystej, która może czasem zawierać węglany i wtedy jest oznaczana symbolem CCa.

Odczyn gleb płowych typowych jest najczęściej kwaśny (pH 4–5). Stopień wysycenia kationami zasadowymi w poziome A wynosi 40–60%, zaś w poziomie Bt wynosi powyżej 70%. Gleby te są ubogie w substancję organiczną, a stosunek C:N w glebach leśnych na poziomie O wynosi 20, a w poziomie A – 15. W poziomie Bt stosunek ten wynosi 8–10.

W głębszych warstwach tego typu gleb znajdują się duże ilości wody łatwo dostępnej dla roślin. Najwięcej dużych porów wypełnionych powietrzem jest w poziomach wierzchnich. Gleby orne należące do tego typu mogą mieć wyższy odczyn ze względu na to, że są one nawożone podczas uprawy. W innym przypadku pH w wierzchnich warstwach pyłowych jest niskie. Dodatkowo gleby płowe typowe mają małą pojemność sorpcyjną oraz w niewielkim stopniu są wysycone kationami zasadowymi. Jeżeli zostały one wytworzone z gliny zwałowej lub iłu, to ich pojemność sorpcyjna i stopień wysycenia kationami ulegają zwiększeniu.

czytaj dalej...