Żyzność gleby - rodzaje żyzności i sposoby polepszenia produktywności gleby

1/2 Następne

Zaloguj się, aby dodać własne zdjęcie do tego artykułu!

Zobacz także

Zdolność przekazywania roślinom składników pokarmowych, wody, ciepła oraz powietrza nazywamy żyznością gleby. Żyzność jest uzależniona od właściwości chemicznych, biologicznych i fizycznych gleby oraz jej naturalnej zasobności w składniki pokarmowe. Gleba żyzna dostarcza roślinom składników pokarmowych w niezbędnych ilościach do ich prawidłowego wzrostu i rozwoju.

Zasobność gleby

Gleba żyzna nie zawsze jest glebą zasobną. Przykładowo gleby wytworzone z iłów są zasobne w składniki pokarmowe, ale nie stwarzają roślinom dobrych warunków powietrzno-wodnych. Na zasobność gleb wpływają procesy wietrzenia i tworzenia oraz gromadzenia się próchnicy. Zasobność może być kształtowana w sposób naturalny oraz agrotechniczny, czyli przez człowieka.

Urodzajność gleby

Urodzajność gleb polega na ich zdolności do produkcji, czyli wytwarzania odpowiednio wysokich plonów. Urodzajność może być też nazywana produktywnością gleby i wyrażana plonem z jednostki powierzchni (dt·ha^-1). Urodzajność można podzielić na potencjalną i aktualną. Urodzajność potencjalna określa możliwości plonowania roślin w danych warunkach siedliskowych przy zastosowaniu różnych metod agrotechnicznych, pielęgnacji roślin i przy odpowiednich nakładach finansowych. Jest ona wskaźnikiem bonitacji gleby. Urodzajność aktualna gleby to plonowanie roślin w określonych warunkach siedliska przy zastosowaniu niezbędnych zabiegów uprawowych.

Czynniki kształtujące żyzność gleby

Żyzność gleby warunkują czynniki morfologiczne, fizyczne, fizykochemiczne i chemiczne oraz biochemiczne i biologiczne.

Do czynników biochemicznych i biologicznych można zaliczyć zawartość substancji organicznej i próchnicy w glebie oraz ilość makro-, mezo- i mikroorganizmów roślinnych, a także zwierzęcych. Na żyzność wpływają też aktywność biologiczna gleby, produkcja CO₂ oraz jej kultura.

Właściwości fizykochemiczne i chemiczne określane są przez zawartość substancji toksycznych w glebie, zasobność w składniki odżywcze, pH i zawartość węglanu wapnia (CaCO₃), skład kompleksu sorpcyjnego, buforowość i odporność na degradację.

Do czynników morfologicznych zalicza się poziom zróżnicowania profilu glebowego, miąższość gleby, porowatość oraz jej poziom próchniczy.

Właściwości fizyczne zależą od składu granulometrycznego, rozkładu porów w glebie i podglebiu oraz gospodarki wodnej, właściwości wodnych, powietrznych i termicznych, a także podatności na erozję. Do właściwości wodnych gleby zalicza się zdolność wiązania wody, pojemność wodną, zawartość wody dostępnej dla roślin, poziom wody gruntowej oraz przepuszczalność.

Czynniki niszczące żyzność gleby

Degradacja gleb polega na negatywnych zmianach środowiska glebowego, które wpływa na aktywność biologiczną, co może prowadzić do obniżenia żyzności gleby. Na żyzność gleby mają wpływ stosunki wodne, erozje wodne i wietrzne, niewłaściwa mechanizacja rolnictwa, przenawożenie, skażenie pestycydami i innymi środkami chemicznymi oraz zanieczyszczenia przemysłowe.

czytaj dalej...