Lulek czarny – uporczywy chwast i dobroczynne zioło zarazem

1/4 Następne

Zaloguj się, aby dodać własne zdjęcie do tego artykułu!

Zobacz także

Zwalczanie

Nad zwalczaniem lulka czarnego nie przeprowadzono jeszcze konkretnych badań. Z tego względu nie zarejestrowano środków, które były by dedykowane dla niego. Poleca się stosowanie herbicydów nieselektywnych, czyli takich, które zawierają w sobie dikwat lub glifosat, na przykład Acomac lub Agrofarm Glyfosat. Poza tym na wczesne siewki zaleca się używanie preparatów przeznaczonych do zwalczania psianki czarnej. Są to środki, w których substancjami czynnymi są acetochlor i bentazon, takie jak Agro Bentazon, Basagran, Realchemie Bentazol SL, które używa się nalistnie. Inne polecane preparaty to na przykład Bora 500 czy Naspar 500, które zawierają metazachlor, zbudowane na bazie petoksamidu Successor T 550, Traxor 600 i Kerb 50 czy Golden Nico 040 i Milagro Extra 6 OD, w których substancją czynną jest nikosulfuron. Ostatnie dwa wymienione preparaty mają silne działanie, dlatego ich dawki są niewielkie – w zależności od stopnia zachwaszczenia, wynoszą zaledwie kilkadziesiąt gram na hektar. Dawki pozostałych preparatów są dużo wyższe, a szczegółowe zasady dawkowania znajdują się na opakowaniach. Opryski wszystkimi wymienionymi środkami należy wykonywać nalistnie, zwalczają siewki lulka czarnego– nie ma danych, które opisywałyby ich skuteczność na bardziej rozwiniętych roślinach.

Jeżeli jednak nie chcemy sięgać po środki chemiczne, musimy zawczasu zacząć dbać o to, żeby lulek czarny nie pojawił się w uprawie, a po jego ewentualnym pojawieniu się – rozprzestrzenił w jak najmniejszym stopniu. Oczywiście podstawą jest dbanie o czystość materiału siewnego, zwłaszcza przed wysiewaniem maku. Bronowanie powinno zniszczyć większość roślin lulka czarnego, a w międzyrzędziach ziemniaków i w ogrodach warzywnych, możliwe jest odchwaszczenie mechaniczne – nawet jeśli w ziemi pozostaną palowe czy rzepowate korzenie lulka, nie ma on zdolności odrodzenia się.

Wykorzystanie

Lulek czarny jest niezwykle trującą rośliną. Zawiera alkaloidy o bardzo silnym działaniu, w największym stopniu hyoscyaminę, atropinę i skopolaminę. Mieszanka tych substancji jest odurzająca i halucynogenna, zatrucia lulkiem najczęściej są spowodowane dostaniem się jego nasion do maku – są do siebie tak podobne, że nie można ich odróżnić. Udokumentowane są również przypadki zatrucia korzeniem, który został rozpoznany i zjedzony jako pasternak. Pierwszym objawem zatrucia lulkiem czarnym są halucynacje, rozszerzenie źrenic, następnie pojawiają się wymioty i inne problemy gastryczne. W podobny sposób reagują zwierzęta.

Mimo tego lulek czarny jest często wykorzystywany w farmakologii. W tym celu w obu Amerykach, w części Afryki i Azji, uprawia się go na polach. Z jego ziela pozyskuje się skopolaminę, która ma działanie rozkurczowe i używa się jej na bolesne miesiączki, jest również składnikiem znieczuleń podawanych w czasie porodów. Dodatkowo ma działanie uspokajające, więc bywa wykorzystywana do produkcji leków psychiatrycznych i na chorobę morską i komunikacyjną. Drugą pozyskiwaną z lulka czarnego substancją jest atropina. Używa się jej w okulistyce, jako substancji czynnej rozszerzającej źrenicę, dzięki czemu możliwe jest badanie dna oka. Często podaje się ją jako szybko działający środek odtruwający w przypadku przedawkowania narkotyków. W małym stopniu, stosowana zewnętrznie działa jak lekki, miejscowy środek znieczulający i przeciwbólowy.

W medycynie ludowej liście lulka czarnego były stosowane jako leki nasenne, a suszone wchodziły w skład specjalnej inhalacji, która miała leczyć astmę – rozkurczowe właściwości rośliny wpływały pozytywnie na zakres oddechu chorego. W tym celu zawijano liście w swoisty papieros i wdychano powstały dym.

Autor: Katarzyna Kaźmierczak

Bibliografia:

Czarnocka A. (red.), „Program ochrony roślin rolniczych”, wyd. Hortpress, Warszawa 2014 r., s. 206-228

Czikow P., Łaptiew J., „Rośliny lecznicze i bogate w witaminy”, PWRiL, Warszawa 1983 r., s. 198-201

Czubiński T., Paradowski A., „Atlas chwastów dla praktyków”, PWR, Poznań 2014 r., s. 147

Hołubowicz-Kliza G., „Rolniczy atlas chwastów”, IUNG-PIB, Puławy 2011 r., s. 158

Kwaśniewska J., Mikołajczyk K., „Zbieramy zioła”, Wydawnictwa Akcydensowe, Warszawa 1986 r., s. 82

Paradowski A., „Atlas chwastów”, wyd. Plantpress, Kraków 2013 r., s. 84

Tymrakiewicz W., „Atlas chwastów”, PWRiL, Warszawa 1976 r., s. 262