Bodziszek drobny – niepozorny, lecz uciążliwy chwast
Chaber łąkowy – szkodliwy chwast pastwisk
Zobacz także
Chaber łąkowy to bardzo pospolity chwast, który występuje na całym terenie Polski. Jednak nie zawsze jesteśmy w stanie przypisać go do nazwy – „chaber”, która automatycznie przywodzi nam na myśl popularne, niebieskie chabry bławatki, które często pojawiają się w zbożu.
Charakterystyka
Chaber łąkowy to bardzo trwała bylina, która charakteryzuje się silnie rozrośniętymi kłączami. Dojrzewa przez kilka lat – w pierwszym roku na kłączu pojawiają się różyczki liści, a dopiero w roku kolejnym z tego miejsca wyrasta pęd kwiatowy, który może osiągnąć nawet 80 centymetrów wysokości. Łodyga ta jest kanciasta w kształcie, rozgałęziona (na górze mniej) i szorstka w dotyku. Znajdują się na niej siedzące liście, lancetowate, najczęściej całobrzegie lub bardzo skąpo ząbkowane. Liście odziomkowe są bardzo podobne, ale mogą również mieć jajowaty kształt. Są umieszczone na długich ogonkach, częściej pojawiają się tutaj ząbkowania na ich brzegach, bywają również nieco wycinane, Wszystkie części rośliny są omszone lub owłosione.
Na szczególną uwagę zasługuje kwiatostan chabra łąkowego. Kwiaty zebrane są w koszyczek o średnicy między 1 a 3 centymetry. Każdy z nich jest pojedynczy, stanowią zakończenie rozgałęzień łodygi. Obupłciowe, środkowe kwiaty mają rurkowaty kształt, kwiaty płonne, ułożone zewnętrznie są lejkowate, znacznie dłuższe i nieco strzępiaste. Wszystkie mają różowy lub karminowy kolor. Kwitnienie rośliny rozpoczyna się w czerwcu, zaś kończy dopiero w październiku. Chaber łąkowy, swoim ładnym wyglądem i intensywnym zapachem, przyciąga wiele różnych owadów, przede wszystkim pszczoły i trzmiele, ale kwiaty mogą być zapylane również przez muchówki i motyle. Owocem jest niełupka, która z powodzeniem zimuje w ziemi.
Występowanie i szkodliwość
Szczególnie często możemy spotkać tę roślinę w zaroślach, na przydrożach i miedzach, z których może roznosić się w uprawę. Mimo tego, że chaber łąkowy to bardzo pospolity chwast, w małym stopniu pojawia się w uprawach polowych. Nie opracowano szczegółowych progów szkodliwości dla chabra łąkowego, ale pojawia się w uprawach polowych w tak znikomym stopniu, że nie stanowi zagrożenia dla poziomu plonu i nie utrudnia zbioru. Dużo częściej zachwaszcza łąki i pastwiska, gdzie nie jest mile widziany. W dużym natężeniu występuje również na miedzach, przydrożach, nieużytkach i ugorach.
Jest bardzo pospolitą rośliną, pojawia się na całym terenie Polski, głównie na niżu, ale w małym stopniu porasta również partie górskie, włącznie z poziomem regla. Chaber łąkowy preferuje gleby gliniaste i nieco wilgotne. Może się rozwijać w zasadzie wszędzie, ale największy pokrój i najszybszy rozwój osiąga na stanowiskach o średnim poziomie próchnicy.
Zwalczanie
W przeciwieństwie do innych chabrów, chaber łąkowy nie jest większym problemem w plantacjach roślin uprawnych. Z tego względu najczęściej nie ma potrzeby sięgania po środki chemiczne i stosowania oprysków. W przypadku tej rośliny najlepszym wyjściem jest działanie profilaktyczne. Jeśli nie chcemy, żeby chaber znalazł się w dużym natężeniu na naszej łące czy pastwisku, powinniśmy pamiętać o częstym i systematycznym wykaszaniu miedz i okolicznych nieużytków. To powinno wystarczająco zahamować rozwój rośliny. Niedopuszczanie do wytworzenia się nasion znacznie ograniczy jej wschody w latach kolejnych, aż w końcu może doprowadzić do prawie całkowitego jej wyeliminowania.
Autor: Katarzyna Kaźmierczak
Bibliografia:
Gayówna D., „Rośliny łąk”, WSiP, Warszawa 1960, s. 142
Hołubowicz-Kliza G., „Rolniczy atlas chwastów:, IUNG-PIB, Puławy 2011, s. 102
Nawara Z., „Rośliny łąkowe”, wyd. Multico, Warszawa 2012, s. 211-212
