Niepozorny jaskier ostry zagraża łąkom i pastwiskom
Barszcz zwyczajny, Sosnowskiego - opis, zdjęcia i zwalczanie
Zobacz także
Nazwa nieprzypadkowo kojarzy się z tradycyjną, rodzimą potrawą. Dawniej młode liście barszczu zwyczajnego były prawdziwym przysmakiem – kwaszone w kamiennych bądź glinianych garnkach, stanowiły podstawę zupy nazwanej polewką albo białym barszczem polskim.
Charakterystyka
Barszcz zwyczajny jest tak pospolitą byliną, że na pewno każdy z nas miał z nim kiedyś do czynienia. Bardzo wysoka roślina (osiąga około 140 centymetrów, a bliski jej gatunek, barszcz Sosnowskiego, potrafi dorosnąć nawet do 400 centymetrów) o kwiatach przypominających trochę kwiat kopru na pewno zwróciła naszą uwagę na spacerze nad brzeg strumienia czy w okolicach zarośniętych fos zamkowych.
Jest bardzo łatwo rozpoznawalna nie tylko ze względu na duże rozmiary. Charakterystyczny dla niej jest również nieprzyjemny zapach, który wydobywa się po pocieraniu i zmiażdżeniu zarówno kwiatów, łodyg jak i owoców. Jest rośliną kilkuletnią, w pierwszym roku wytwarza tylko rozetę, łodygę i kwiaty pojawiają się dopiero w kolejnych latach. Liście mają budowę trójdzielną lub pierzasto-dzielną, mogą zmieniać kształt, mają różne rozmiary, długością sięgają nawet 60 centymetrów wysokości, a w górę łodygi maleją. Odziomkowe osadzone są na długich ogonkach, łodygowe obejmują pęd rozdętymi pochwami liściowymi, które przejęły część funkcji typowych dla blaszki liściowej. Wszystkie liście są szorstkie i nieprzyjemne w dotyku ze względu na szczeciniaste owłosienie. Łodyga jest sztywna i gruba, można zauważyć na niej dość głębokie bruzdki i szorstkie, odstające włoski.
Kwiatostan układa się w spory baldach o wielu szorstkich szypułkach (nawet do 30) i średnicy około 20 centymetrów. Tworzą go drobne kwiatuszki, które mogą zmieniać kolor – od najczęstszego białego przez jasnożółty, jasnozielony do różowawego. Na brzegach każdego baldaszka znajdują się kwiaty o nieco powiększonych płatkach. Okres kwitnienia przypada od czerwca do końca września, a roślina jest chętnie zapylana przez wszystkie rodzaje owadów. Jej owocem jest rozłupka, niewielka, okrągła lub o jajowatym kształcie i żółtym bądź szarym kolorze. Ma stosunkowo szerokie skrzydełka, dzięki czemu, toczona nisko po ziemi, jest łatwo roznoszona przez wiatr i bardzo szybko rozprzestrzenia się na dużych odległościach. Po rozsianiu szybko zaczyna się ukorzeniać, a dojrzały egzemplarz ma szeroki, żółtawy korzeń, który nadaje się do jedzenia, chociaż nigdy nie znalazł uznania smakoszy i kucharzy ze względu na bardzo ostry smak. Korzeń barszczu zwyczajnego jest bardzo podobny do korzenia marchwi, zarówno wrzecionowatym kształtem, jak i charakterystycznym, słodkawym zapachem.
Występowanie
Jest to pospolity chwast, który występuje na terenie całego kraju. Szczególnie często pojawia się na wilgotnych łąkach, w pobliżu zbiorników wodnych, w bagnistych zaroślach, na nieużytkach. Może rozprzestrzenić się na polu nawożonym gnojówką, albo w okolicy wylewu ścieków miejskich a także w miejscach szczególnie intensywnie wzbogacanych nawozami mineralnymi. Preferuje gleby o dużej zawartości azotu i potasu, ale traktowany jest często jako roślina wskaźnikowa niedoboru fosforu, ponieważ nie pojawia się na ziemiach, których zawartość jest w niego bardzo bogata.
Szkodliwość
Chociaż barszcz zwyczajny rzadko pojawia się w uprawach, jest naprawdę uciążliwym chwastem na łąkach i pastwiskach. Ze względu na duże rozmiary i masywne korzenie, zaczyna powoli wypierać inne rośliny, bardziej wartościowe dla zwierząt pod względem zawartości składników mineralnych. Łąka bardzo silnie opanowana przez barszcz zwyczajny nie nadaje się do skoszenia z przeznaczeniem na siano – uszkodzona roślina wydziela bardzo silny, przykry zapach, którym przenikają wszystkie pozostałe trawy, więc zwierzęta nie zawsze będą chciały je zjadać. Dodatkową wadą jest to, że w porównaniu z trawami bardzo powoli schnie, co może prowadzić do pleśnienia siana, które nie nadaje się do spożycia przez żadne zwierzęta i nie można użyć go do jakichkolwiek innych celów gospodarczych.
Obecne w łodydze i liściach barszczu zwyczajnego olejki eteryczne zawierają substancję fotoczułą, która w kontakcie ze słońcem może działać uczulająco na skórę. Uwaga! Jego bliski kuzyn, barszcz Sosnowskiego i inne gatunki sprowadzone z Kaukazu mogą nawet powodować silne oparzenia i uszkodzenia skóry. Dlatego decydując się na mechaniczne odchwaszczanie należy ustalić gatunek barszczu i w razie długotrwałego kontaktu z częściami rośliny, na przykład podczas wyrywania, albo zbierania liści w celach zielarskich, zalecana jest szczególna ostrożność i ochrona zwłaszcza dłoni i twarzy i innych odsłoniętych części ciała.
czytaj dalej...
Komentarzy (1)
Maciek
Dodano: 2015-08-20 18:41:21To jak odróżnić jeden barszcz od drugiego? Skoro obydwa są do siebie bardzo podobne? W Wiadomościach niedawno zaczęli trąbić żeby uważać na barszcz sosnowskiego, a z sieci dowiadujemy się że występuje również barszcz zwyczajny, taki sam jak tamten i jak tu rozróżnić który jest który??? Czy ten którego jest dużo i często się go widzi na łąkach, działkach to jest ten sosnowskiego czy zwyczajny?