Szczwół plamisty - mroczne oblicze pospolitego chwastu
Pięciornik gęsi - opis, zwalczanie i właściwości
Zobacz także
Ta trwała roślina płożąca, o długich, nadziemnych rozłogach jest bardzo pospolita w całym kraju. Jej liście z daleka mogą przypominać zwyczajną paproć, ale po bliższym przyjrzeniu się możemy dostrzec znaczne różnice. Pięciornik gęsi swoją nazwę zawdzięcza temu, że jego pędy są prawdziwym przysmakiem dla drobiu, zwłaszcza dla gęsi.
Występowanie
Pięciornik gęsi preferuje gleby torfowe różnego rodzaju i mady rzeczne – najlepiej rozwija się na żyznych podłożach o dużym poziomie próchniczym. Lubi miejsca wilgotne, nasłonecznione. Pojawia się zarówno na glebach ciężkich jak i lekkich. Często wrasta w uprawy z poboczy, dzięki kłączom. W dużym natężeniu porasta pobocza pól, miedze, przydroża, łąki i pastwiska. Najczęściej zachwaszcza lucerny, koniczyny i przydomowe trawniki, zwłaszcza jeżeli są położone w pobliżu zbiornika wodnego.
Zwalczanie
Nie zarejestrowano herbicydów odpowiednich do zwalczania pięciornika gęsiego. Pozbycie się chwastu jest możliwe poprzez stosowanie środków nieselektywnych, ale nie jest to najbezpieczniejsze na pastwiskach i łąkach, w związku z tym, że opryski mogą prowadzić do wyginięcia innych, bardziej przydatnych roślin. Jeżeli decydujemy się na zabieg chemiczny, powinniśmy sięgnąć po preparaty, które w swoim składzie mają glifosat. W koniczynach, lucernach i trawnikach można używać ich punktowo, kierując bezpośrednio na siewkę czy bardziej zaawansowaną rozwojowo roślinę pięciornika.
Zanim jednak zaczniemy traktować nasza uprawę chemią, powinniśmy wypróbować wszystkie pozostałe możliwości ochrony roślin. Zaorywanie zachwaszczonych pastwisk i zasadzenie na nich różnych roślin okopowych powinno wykluczyć pięciornika gęsiego na dłuższy czas. Jeżeli chodzi o zboża, staranna i dokładna uprawa pożniwna powinna zniszczyć pędy pięciornika gęsiego i zmniejszyć jego rozwój i liczebność. Duże występowanie pięciornika gęsiego może być znakiem, że stanowisko jest nadmiernie wilgotne – problem z tym chwastem powinien zniknąć po zaprowadzeniu odpowiedniej melioracji.
Wykorzystanie
Pięciornik gęsi jest cennym źródłem choliny, flawonoidów, kwasów organicznych i witaminy C. Ze względu na swój skład był wykorzystywany w medycynie ludowej, obecnie również znajduje zastosowanie w ziołolecznictwie. Początkowo wykorzystywano jego ziele i kwiaty do robienia naparów o działaniu przeciwbiegunkowym. Łagodna herbatka poprawiała czynności układu pokarmowego. Obecnie lepiej zbadano właściwości pięciornika, który hamuje krwawienie i ma działanie rozkurczowe. Z tego względu suszone liście stają się częścią preparatów ziołowych stosowanych na długie i bolesne miesiączki.
W kosmetologii liście pięciornika stosuje się jako kosmetyk do pielęgnacji cery. Suszone są często zastępnikiem herbaty w krajach północnoeuropejskich, a świeże podaje się jak sałatę na przystawkę i dodatek do mięs.
Pięciornik jest wartościowym uczestnikiem pastwisk i łąk. Ze względu na smak bardzo chętnie jest zjadany przez wszystkie zwierzęta gospodarskie, gryzonie i drób, często uważa się go za ulubiony przysmak gęsi.
Katarzyna Kaźmierczak
Literatura:
Aichele D., Golte-Bechtle M., Jaki to kwiat?, Warszawa 1984, s. 198
Czubiński T., Paradowski A., Atlas chwastów dla praktyków, Poznań 2014
Hołubowicz-Kliza G., Rolniczy atlas chwastów, Puławy 2011, s.
Nawara Z., Rośliny łąkowe, Warszawa 2012, s. 143-144
Paradowski A., Atlas chwastów, Kraków 2013, s. 126
