Hala udojowa - wszystko, co trzeba wiedzieć o jej rodzajach i obróbce mleka
Radzimy, jak przygotować legowiska i wybrać maty legowiskowe dla bydła
Zobacz także
Krowy spędzają średnio 14 godzin na dobę w pozycji leżącej. Jest to czynność bardzo ważna ze względu na zaspokojenie potrzeb behawioralnych. Krowy, które nie mają możliwości położenia się na wygodnym i suchym podłożu są niespokojne, osiągają niższe wyniki produkcyjne i mogą mieć większe predyspozycje do kulawizn.
Krowy w pozycji leżącej przeżuwają, odpoczywają i śpią. W wynikach badań wykazano, że długość leżenia ma znaczący wpływ na wyższą produkcję mleka. Krowy mające dostęp do suchych, miękkich i ciepłych legowisk chętniej odpoczywają w pozycji leżącej. Bydło należy do gatunków stadnych, które większość czynności wykonuje jednocześnie.
Dlatego tak ważne jest aby zapewnić wszystkim krowom możliwość leżenia w tym samym czasie. Kolejne badania wykazały jak istotny wpływ ma długość leżenia na powstawanie kulawizn i wad racic. Racice przez wiele godzin stale przebywają w oborniku, kiedy odpoczywają leżąc na czystym podłożu, racice szybciej wysychają i rzadziej dochodzi do rozwoju chorób.
Legowisko
Legowisko powinno zapewniać wygodny wypoczynek i możliwość zmiany pozycji. Legowiska w oborach wolnostanowiskowych i uwięziowych posiadają metalowe boczne barierki ograniczające stanowisko do leżenia. Bardzo ważne dla bydła jest dostosowanie wielkości legowiska do wieku, wielkości, typu oraz rasy (bydło mięsne ma znacznie większe wymagania wielkościowe stanowisk). W oborze powinno być tyle legowisk ile jest krów. Każde zwierzę powinno mieć możliwość znalezienia legowiska w miarę zapotrzebowania.
Legowiska wykonuje się z różnych materiałów- piasku, ściółki, wiórów oraz mat gumowych. Miejsce służące do odpoczynku powinno być czyste i suche, zapewniać prostą dezynfekcję i mycie lub wymianę na świeżą ściółkę.
Maty legowiskowe
W Polsce maty legowiskowe są stosowane w oborach wolnostanowiskowych i uwięziowych. Są wykonane z czarnej gumy, odpornej na odgniecenia. Na rynku dostępne są maty wykonane całkowicie z gumy, z gąbki lub pianki pokrytej z każdej strony gumą.
W swojej budowie od strony podłogi posiada skrzydełka-wypustki ułożone pod kątem, które sprawiają, że mata jest wygodna i miękka. Stosuje się również maty przylegające bezpośrednio do podłoża, uniemożliwiające spływ nieczystości pod materac. Można spotkać na rynku materace, które po wewnętrznej stronie posiadają specjalnie wyżłobione żebrowanie, które ułatwia odpływ nieczystości.
Mata w tylnej części posiada delikatny spadek, dzięki czemu ewentualne zabrudzenia samoczynnie spływają w stronę korytarza gnojowego. Powierzchnia, na której leżą zwierzęta ma antypoślizgową strukturę zabezpieczającą przed upadkiem.
Można dopasować wymiary mat w zależności od typu użytkowego zwierząt. Najczęściej stosowane są maty o długości 180-200 cm i szerokości 110-130 cm. Grubość maty wybiera hodowca, ale zaleca się aby nie były cieńsze niż 3 cm. Maty skrzydełkowe mają zazwyczaj 6 cm grubości. Mata od strony wyjściowej posiada gumowy próg, który ułatwia wchodzenie do legowiska i położenie wyprostowanej przedniej kończyny.
Maty gumowe amortyzują uderzenie kolanami podczas kładzenia się i podnoszenia z podłoża, dzięki czemu stawy nie są obciążane tak bardzo jak przy twardych powierzchniach. Guma izoluje krowy od zimnych posadzek oraz wilgotnego obornika. Maty są łatwo demontowalne, ponieważ nie wykorzystuje się metalowych śrub, tylko gumowe kołki. Materac można myć przy pomocy myjki wysokociśnieniowej i dezynfekować. Guma jest odporna na działanie moczu, kału i substancji używanych do dezynfekcji.
Maty legowiskowe gumowe są wygodne, miękkie, bezpieczne, zapewniają higienę podczas leżenia (mniejsza zapadalność na schorzenia wymienia), dopasowują się do ciała krowy i nie odkształcają się. Atutem stosowania mat jest mniejsza produkcja obornika, ponieważ nie stosuje się ściółki oraz jednorazowe poniesienie kosztów zakupu materacy na długi okres użytkowania. Wykorzystanie mat zmniejsza pracochłonność sprzątania i dościelania ściółką legowisk.
Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska
Bibliografia:
- Budynki dla bydła. Dobkowski A., Staśkiewicz K., AGROSUKCES ,Warszawa 2008, ISBN 978-83-926887-0-9, 15-58
- Chów i hodowla bydła. Pod redakcją Pogorzelskiej J., Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Olsztyn 2013, ISBN 978-83-7299-810-1, 48-55
- Chów i hodowla bydła. Reklewski Z., Dymnicki E., Łukasiewicz M., Jezierski T., Fundacja „Rozwój SGGW”, Warszawa1993, 74-76
- Co można jeszcze poprawić w oborze? Oprządek J., Oprządek A., Hodowca bydła, 2/2012
- Co powinno znajdować się w oborze? Neja W., Hodowca bydła, 12/2011
