Bydło białogrzbiete - poznaj polską rasę krów o dużej zdrowotności i małych wymaganiach

Zaloguj się, aby dodać własne zdjęcie do tego artykułu!

Zobacz także

Bydło białogrzbiete to polska rasa krów mlecznych o bardzo dobrej zdrowotności, a zarazem niezwykle skromnych wymaganiach w zakresie wyżywienia i utrzymania. Niegdyś pospolite na pastwiskach na wschodzie kraju, w połowie XX w. znalazły się na skraju wyginięcia. Obecnie populacja białogrzbietek jest odbudowywana w Zakładzie Doświadczalnym w Uhrusku w dolinie Bugu i w stadach prywatnych, objętych programem ochrony zasobów genetycznych.

Pochodzenie

Krowy o białych grzbietach hodowano w Polsce od wieków. Przodkowie dzisiejszych białogrzbietek wywodzą się z terenów położonych na wschodzie od Wisły, dlatego dawniej nazywano je krowami nadwiślańskimi lub powiślańskimi. W pierwszej połowie XX w. rasa ta stanowiła blisko 10% krajowego pogłowia bydła. Po II wojnie światowej, ze względu na wzrost popularności nowszych, wydajniejszych ras bydła mlecznego, doszło do niemal całkowitego zaniku krów białogrzbietych. Pracę nad przywróceniem białogrzbietek do istnienia podjął profesor Zygmunt Litwińczyk z Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie. W 2003 r. pod jego kierunkiem powstała pierwsza księga hodowlana rasy białogrzbietej. Dzięki staraniom naukowców z nielicznych osobników żyjących w rejonie Narwi i Bugu udało się odbudować stado liczące 322 sztuk bydła (stan na 2011 r.).

Pokrój

Krowy białogrzbiete dorastają do 125-135 cm w kłębie i ważą 600-700 kg, buhaje z kolei mierzą zazwyczaj 135-140 cm i osiągają masę ciała 800-900 kg. Najczęściej spotyka się osobniki o umaszczeniu czarno-białym, rzadziej czerwono-białym. Cechą charakterystyczną rasy jest biały pas, biegnący od śluzawicy lub od czoła przez głowę i grzbiet po nasadę ogona. Zazwyczaj biała pręga jest węższa na barkach niż przy zadzie, a jej brzegi są nieregularne i wyglądają jak obszarpane. Przedstawiciele rasy białogrzbietej mają ponadto białe lub nakrapiane brzuchy i nogi. Śluzawice czystorasowych zwierząt są ciemne. Zarówno krowy, jak i byki cechują się masywną budową ciała: mają duże, ciężkie głowy, prostokątne tułowia i krótkie, silne nogi. Warto zaznaczyć, że współcześnie hodowane bydło białogrzbiete osiąga większe rozmiary od zwierząt opisywanych w księgach hodowlanych z XX w.

Warunki utrzymania

Białogrzbietki to rasa idealna do chowu ekstensywnego. Zwierzęta cechują się skromnymi wymaganiami pokarmowymi i bardzo dobrze wykorzystują pasze słabszej jakości. W przypadku niedoborów pożywienia krowy ograniczają wydajność, a po zakończeniu trudnego okresu szybko wracają do dobrej formy. Są długowieczne, odporne na choroby i przystosowane do polskich warunków środowiskowych.

Płodność i rozród

Dużą zaletą bydła białogrzbietego jest jego wysoka płodność. Odsetek powikłań okołoporodowych utrzymuje się przy tym na bardzo niskim poziomie. Cielęta są bardzo żywotne i dobrze chowają się przy matkach, które produkują wystarczająco dużo mleka, by samodzielnie je wykarmić.

Wydajność mleczna

Wydajność krów białogrzbietych, biorąc pod uwagę ich przystosowanie do chowu ekstensywnego, jest dość wysoka. Z dokumentów pochodzących z lat 20. i 30. XX wieku wynika, że średnia mleczność białogrzbietek wynosiła wtedy 2500-2650 kg mleka o zawartości 3,6-3,9% tłuszczu, ówczesne rekordzistki natomiast oddawały do 4900-5100 kg mleka. Dziś wartości te są większe – według badań z 2010 r. krowy białogrzbiete dały w tym roku średnio 4000 kg mleka o zawartości 4,03% tłuszczu i 3,28% białka.

Autor: Małgorzata Długosz

Bibliografia

Chów i hodowla zwierząt, red. T. Szulc, UPW, Warszawa 2005, s. 132-133.
Dąbrowska B., Krowy pod ochroną, „Tygodnik Poradnik Rolniczy”, nr 32/2013, s. 11.
Nowicki B. i in., Rasy zwierząt gospodarskich, PWN, Warszawa 2011, s. 61-62.
Pawlak H., Znane i mniej znane rasy bydła, Pro Agricola Sp. z o. o. , Gietrzwałd 2013, s. 61-62.

Źródło zdjęcia: Wikipedia, autor: ÖNGENE, licencja: Public Domain.