Na co zwracać uwagę, wybierając metodę pojenia cieląt?
Jak wybrać nasienie buhajów? Wymogi dla buhajów i cechy istotne przy wyborze nasienia
Zobacz także
Podstępem firm sprzedających nasienie jest podawanie produkcji mleka, tłuszczu i białka w kg, bez odniesienia do liczby dni laktacji (305 lub 365 dni). W takim wypadku hodowca musi samodzielnie obliczyć faktyczny procent tłuszczu i białka w mleku. Kolejnym często popełnianym błędem przez hodowców jest nie sprawdzanie jednostek miary i nie przeliczanie np. funtów (amerykańskie katalogi) na kilogramy.
Hodowcy mają problem z wyborem odpowiedniego nasienia, ponieważ obecnie na rynku jest ogromna ilość firm sprzedających nasienie. Należy wybierać katalogi, w których są podane rzetelne i pełne informacje (jednostki, liczba dni ocenianej laktacji, liczba córek na podstawie której buhaj był oceniany) na temat buhaja.
Nie zawsze buhaj o najwyższych parametrach i najdroższym nasieniu będzie najlepszy dla naszego stada. Jeżeli hodowca zakłada produkcję mleka na poziomie 8-9 tysięcy kg mleka to buhaj o wydajności 15 tysięcy kg mleka jest zupełnie niepotrzebny, a zwiększa tylko koszty przez zakup kolejnych porcji nasienia. Należy pamiętać o tym, że wybór nasienia to nie wszystko. Ujawnienie całkowitego potencjału genetycznego potomstwa odbywa się tylko i wyłącznie przy zapewnieniu zwierzętom optymalnych warunków środowiska oraz prawidłowego żywienia.
Cechy istotne podczas wyboru nasienia
Wybór nasienia nie jest rzeczą prostą, ponieważ analizując jakość ejakulatu, należy posiłkować się wszystkimi cechami, które zostaną przekazane potomstwu. W tabelach można zaobserwować takie dane jak;
- Wydajność mleczna (liczba dni laktacji- w Polsce 305, np. w Szwecji 365)
- Zawartość tłuszczu ( w kilogramach lub procentach)
- Zawartość białka ( w kilogramach lub procentach)
- Prawidłowe cechy pokrojowe
- Długowieczność
- Łatwość wycieleń
- Zdrowotność wymienia
- Temperament
- Szybkość doju
W Polsce zawartość procentowa białka w mleku nie zwiększa się, ponieważ hodowcy zwracają uwagę nie na skład mleka produkowanego przez córki buhajów tylko na całkowitą wydajność.
W ocenie cech pokrojowych w tabelach podawane są wartości standaryzowane, tak aby miały tą samą jednostkę- liczbę punktów. W Polsce stosowana jest standaryzacja cech pokrojowych w diagramie od 70 do 130 punktów, a standardowe odchylenie wynosi 10. Jeżeli za jakąś cechę buhaj otrzymał 130 punktów, oznacza to, że jest pod względem tej cechy wybitny. Należy pamiętać, że w każdym kraju standaryzacja odbywa się indywidualnie w stosunku do krów w danym państwie. Dlatego nie można bezpośrednio porównywać punktowo względem cech pokrojowych buhaja z Polski i buhaja z Danii lub Ameryki Północnej.
W katalogach umieszcza się diagramy, aby zobrazować wybitność jakiegoś osobnika. Należy uczulić hodowców na sprawdzanie skali ocen na diagramach liniowych. Zabiegiem marketingowym, na którym można się mocno zawieść jest skracanie skali ocen, tak aby buhaj wyglądał pod kątem wszystkich cech jakby był znakomitym rozpłodnikiem, a najprawdopodobniej wcale taki nie jest. Należy zapoznać się z rozpiętością skali punktów w jakiej mierzy się dane cechy.
Wymogi dla buhajów
Do wstępnych wymogów dotyczących przydatności buhaja do rozrodu jest jego identyfikacja, dokumentacja weterynaryjna pod względem zabezpieczenia przez chorobami zakaźnymi, prawidłowy stan zdrowia i aparat ruchowy. Do wymagań szczegółowych należy zaliczyć prawidłowość rozwinięcia układu rozrodczego narządów zewnętrznych i wewnętrznych, prawidłowość przebiegu kopulacji przy użyciu sztucznej pochwy oraz jakość nasienia.
Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska
Bibliografia:
- Skuteczny rozród bydła. Pod redakcją Wieczorek M., TopAgrar 2012, ISBN 978-83-61078-52-4, 18-19, 24-52, 84-89
- Chów i hodowla bydła. Pod redakcją Pogorzelskiej J., Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Olsztyn 2013, ISBN 978-83-7299-810-1, 48-55
- Chów i hodowla bydła. Reklewski Z., Dymnicki E., Łukasiewicz M., Jezierski T., Fundacja „Rozwój SGGW”, Warszawa1993, 74-76
- Metody chowu i hodowli bydła. Pod redakcją Grodzkiego H., Wydawnictwo SGGW. Warszawa 2011, 151-172
