Bieluń dziędzierzawa – efektywnie walczymy z diabelskim zielem!
Jasnota różowa – niepozorna, ale trująca dla bydła roślina!
Zobacz także
Jasnota różowa jest niewielką rośliną, pokrywającą się latem i jesienią drobnymi, różowymi kwiatkami. Znana jest także pod nazwami: jasnota otulona, jasnota mniejsza i ziele maciczne.
Nazwa gatunkowa – Lamium – pochodzi od greckiego słowa „lamos”, które oznacza paszczę, prawdopodobnie w nawiązaniu do kształtu korony.
Jasnota występuje w Afryce Północnej, Azji i Europie. W Polsce jest rośliną pospolitą. Najczęściej pojawia się na niżu, rzadziej na pogórzu i w niższych partiach górskich. Porasta ugory, pola, przydroża, nieużytki, ścierniska i ogrody. Rośnie na różnych typach gleb, zwykle preferuje grunty bogate w składniki pokarmowe, próchnicze, piaszczysto-gliniaste i gliniaste.
Zachwaszcza zboża ozime, rośliny strączkowe, kukurydzę, rzepak, buraki oraz koniczynę.
Charakterystyka
Jasnota różowa (Lamium amplexicaule) należy do rodziny jasnotowatych (dawniej wargowe). Jest rośliną jednoroczną jarą lub ozimą z rozbudowanym system korzeniowym. Ma czterokanciastą, nagą łodygę, wzniesioną lub rozesłaną, lekko owłosioną u góry. Osiąga do 30 cm wysokości. Dolne liście są drobne, sercowate i półokrągłe, nierówno karbowane, na wierzchu lekko owłosione, od spodu gładkie. Górne natomiast ‒ nerkowate wcinano-karbowane, obejmujące łodygę.
Kwiaty wargowe, barwy bladopurpurowej, mają długość 2 cm, wyrastają w okółkach na szczycie łodygi. Rurka korony jest cienka, lekko owłosiona i ok. 3 razy dłuższa niż kielich. Jasnota kwietnie od czerwca do października. Owoc stanowi odwrotnie jajowata rozłupina, która rozpada się na cztery rozłupki. Jedna roślina wydaje ok. 200 nasion, które są rozsiewane przez mrówki. Kiełkuje najczęściej jesienią, rzadziej latem i na wiosnę.
Szkodliwość
Jasnota różowa jest rośliną trującą, choć jej skład chemiczny nie jest dokładnie znany. Wiemy jednak, że zawiera saponiny, flawonoidy, kwasy organiczne, śluz i związki irydoidowe, w tym: hypolamiid, lamiid i lamiozyd. Zjedzona w znacznych ilościach szkodzi bydłu, a przede wszystkim koniom. Objawy zatrucia to: drżenie i ból mięśni, który jest spowodowany podrażnieniem zakończeń nerwów; chwiejny chód, oszołomienie i brak reakcji na głos. Po około dwóch tygodniach zatrucie ustępuje i zwierzęta wracają do zdrowia.
Zwalczanie
Jasnota różowa jest chwastem dwuliściennym, który skutecznie konkuruje z roślinami uprawnymi o składniki pokarmowi i azot. Najskuteczniejszym działaniem zwalczającym chwast jest jesienne stosowanie herbicydów. Wyjątkowo narażone na zachwaszczenie jest zboże ozime, gdyż do wschodów jasnoty dochodzi jesienią i na wiosnę.
Chwast jest wrażliwy na działanie wielu związków chemicznych, do usunięcia jasnoty powinniśmy więc użyć herbicydów zawierających: bifenoks, chlomazon, chlorydazon, glufosynat amonowy, MCPA, propyzamid, pirydat, topramezon, triklopyr. Dolistnie możemy zastosować na przykład: Mustang Forte 195 SE, Huzar Activ 387 OD lub Starane 250 EC. Długie i ciepłe jesienie przyczyniają się do rozwoju jasnoty w uprawach rzepaku, w którym jest wyjątkowo uciążliwy do zwalczania, więc tak, jak w przypadku zbóż najkorzystniejszym czasem do eliminowania chwastu będzie pora jesienna. Wówczas możemy zastosować preparaty typu: Fox 480 SC, Butisan Max 500 SE , Kerb 50 WP. Do najczęściej stosowanych herbicydów doglebowych należą preparaty zawierające chlomazon np.: Command 480 EC, Golden Clomazon 360 SC, Colzor Trio 405 EC, Gadwall.
Autor: Helena Kędra
Bibliografia:
Aichele D., Golte-Bechtle M., „Jaki to kwiat?”, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1989 r., s. 34.
Czubiński T., Paradowski A., „Atlas chwastów dla praktyków”, Polskie Wydawnictwo Rolnicze, Poznań 2014 r., s. 137.
Klaassen H., Freitag J., „Profesjonalny atlas chwastów”, wyd. BASF, Limburgerhof 2004 r., s. 52.
Paradowski A., „Atlas chwastów”, wyd. Plantpress, Kraków 2013 r., s. 64.
Tymrakiewicz W., „Atlas chwastów”, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1976 r., s. 138.
