Psianka czarna, czyli czarcie jagody. Czym sobie zasłużyła na taką nazwę?

1/3 Następne

Zaloguj się, aby dodać własne zdjęcie do tego artykułu!

Zobacz także

W niektórych krajach psianka czarna jest hodowana dla jadalnych, czarnych jagód. Pozostałe części rośliny są jednak silnie trujące, więc w Polsce traktuje się ją jako bardzo niebezpieczną roślinę. Jest to również bardzo uciążliwy chwast, szczególnie trudny do zwalczenia zwłaszcza na plantacjach buraków, chociaż w dużym natężeniu może występować również w innych uprawach polowych, zarówno łanowych, jak i szerokorzędowych.

Charakterystyka

Wschody tej jednorocznej rośliny pojawiają się dopiero na przełomie maja i czerwca, z tego względu psianka czarna jest chwastem roślin jarych. Jest to roślina niezwykle ciepłolubna, która źle znosi niską temperaturę, ginie nawet, gdy nie ma jeszcze mrozu. Siewka składa się z zielonych liścieni, które od spodu przebarwiają się na fioletowo. Mają kształt podobny do liści właściwych – są trójkątnie jajowate, tępe na szczycie i sercowate ku nasadzie. Te znajdujące się niżej na łodydze i odziomkowe mają ząbkowane brzegi, położone wyżej są gładkie. Ich koniec zwęża się w cienki ogonek, którym umieszczone są na wzniesionej łodydze. Psianka czarna jest mocno rozgałęziona, jej pędy w większości są wyprostowane lub wznoszą się, są zdecydowanie rozpierzchłe, przez co pojedynczy egzemplarz tworzy charakterystyczną kępkę, której wysokość waha się w przedziale od 10 do 50 centymetrów.

Kwiatostan psianki czarnej są trudne do zauważenia – mają bardzo drobne, białe lub kremowe płatki, korona jest promienista, pięciopłatkowa. Kwiaty pojawiają się w lipcu i sierpniu, wyrastają z węzłów poniżej liści. Owocem psianki jest kulista, czarna jagoda, która zawiera w sobie owalne, matowe nasiona, jedna roślina może ich wytworzyć od 100 do 1000 sztuk, ale przeciętnie liczba ta oscyluje w okolicy 500. Kolor jagód jest jedyną cechą wyróżniającą psiankę czarną od innych odmian, których owoce są zielonkawe lub żółtozielone. We wcześniejszym stadium rozwoju trudno jest je rozróżnić.

Owoce bywają zjadane przez zwierzęta, nasiona jednak przetrzymują działanie soków żołądkowych i z powodzeniem mogą zimować w ziemi. Wczesną jesienią, kiedy temperatura się obniża do kilku stopni Celsjusza, psianka czarna od razu ginie.

Występowanie

Psianka czarna jest pospolitą rośliną, która pojawia się na terenie całego kraju, włącznie z niższymi partiami górskimi. Preferuje gleby lekkie i niezbyt wilgotne, o dużej przepuszczalności i przewiewności. Do rozwoju potrzebuje podłoża żyznego, o dużym poziomie próchniczym i zasobnego w składniki pokarmowe i odżywcze. Optymalny dla niej odczyn kwasowości to słabe zakwaszenie. Nie rozwija się na stanowiskach o zasadowym i neutralnym poziomie pH. Chociaż nie traktuje się jej jako rośliny wskaźnikowej, rośnie na stanowiskach o wysokim poziomie azotu, którego potrzebuje do rozwoju w dużym stopniu.

Szkodliwość

Największy problem psianka czarna sprawia w plantacjach buraków, gdzie nawet 0,5 rośliny na powierzchni metra kwadratowego może obniżyć ich plon aż o 5%. Wystarczy 0,1 rośliny na tej samej powierzchni, żeby znacznie utrudnić zbiór roślin okopowych. Dla pozostałych roślin nie obliczono oficjalnego progu szkodliwości, ale psianka czarna zachwaszcza również ziemniaki, kukurydzę, warzywa i zboża jare. Na stanowisko uprawy najczęściej przedostaje się z obornikiem i kompostem w czasie zabiegu nawożenia. Złe rozłożenie nawozu, może spowodować rozprowadzenie chwastu po całym polu. Psianka czarna nie powinna przenosić się w uprawę z pobliskich nieużytków, ugorów czy przydroży, najczęściej bowiem wysiewa się na miejscu.

Jej szkodliwość związana jest również z tym, że ziele psianki zawiera wiele toksycznych lub trujących składników. Z tego względu jej udział w pastwisku i na łące przeznaczonej na skoszenie jest niepożądany.

czytaj dalej...