Bodziszek drobny – niepozorny, lecz uciążliwy chwast
Świerzbnica polna – opis, występowanie i zwalczanie
Zobacz także
Świerzbnica polna jest pospolitym w Polsce chwastem upraw różnego rodzaju. Na szczęście nie sprawia w nich większego problemu, dzięki czemu nie trzeba jej usuwać za pomocą środków chemicznych. Ma ładny pokrój – uroku dodają jej zwłaszcza lekko fioletowe kwiaty, które stanowią prawdziwą ozdobę łąk i nieużytków.
Charakterystyka
Ta trwała roślina jest pospolitym w Polsce chwastem. Łodyga świerzbnicy polnej może osiągnąć aż od 60 do 100 centymetrów wysokości. Najczęściej jest silnie rozgałęziona i ma żywy, zielony kolor. Na niższych partiach łodygi znajduje się dużo liści, które mają eliptycznie lancetowaty kształt, są pierzastosieczne lub głęboko wycinane, najczęściej owłosione. W wyższej części liście pojawiają się sporadycznie, na rozgałęzieniach, są niewielkie, iglaste lub języczkowe, wszystkie mają ciemnozielony kolor.
Kwitnienie świerzbnicy polnej rozpoczyna się w maju trwa aż do końca września. Na jednej łodydze mogą znajdować się zarówno kwiaty obupłciowe, jak i wyłącznie żeńskie, które różnią się przede wszystkim wielkością – te pierwsze są większe, mają liliowy lub czerwony kolor korony, bardzo rzadko zdarzają się białe. Kwiaty żeńskie są wyraźnie mniejsze. Owocem jest zielona lub żółta niełupka, która cała jest pokryta mikroskopijnymi włoskami. Roślina może się rozmnażać również poprzez podziemne rozłogi korzeniowe.
Występowanie
Świerzbnica polna to bardzo pospolita roślina pojawiająca się na całym terenie Polski – szczególnie popularna jest na niżu i w niższych partiach górskich. Pojawia się jako chwast w uprawach różnego typu, ale jest to rzadkie zjawisko – częściej pojedynczo lub w małych zbiorowiskach występuje na suchych łąkach, w zaroślach, na miedzach i przydrożach, rośnie także na skrajach pól.
Preferuje gleby średnie, szczególnie lassowe i rędziny, o gliniastym podłożu. Lubi stanowiska suche i słoneczne, zasobne w węglan wapnia, którego potrzebuje w dużych ilościach do rozwoju.
Szkodliwość
Nie można mówić o szkodliwości świerzbnicy polnej – pojawia się ona w uprawach rzadko i nie robi tam większego spustoszenia. Najczęściej wyrasta w uprawach wieloletnich, koniczynie i lucernie, ale często porasta również inne plantacje – także ogrody warzywne, zboża i rzepak. Pojawia się na łąkach i pastwiskach, ale jej obecność jest obojętna – nie zagłusza bardziej wartościowych roślin, ale sama nie przedstawia większej wartości odżywczej dla zwierząt gospodarskich.
Zwalczanie
Nie zarejestrowano herbicydów odpowiednich do zwalczania świerzbnicy polnej. Nie jest to jednak powód do zmartwienia – roślina pojawia się w uprawie tak rzadko i na tak małą skalę, że nie ma potrzeby sięgania po środki chemiczne. Chwast można w stu procentach zwalczyć stosując wyłącznie naturalne sposoby. Przede wszystkim powinno w tym pomóc prowadzenie odpowiedniej i zrównoważonej gospodarki. Pierwszym działaniem po pojawieniu się świerzbnicy na polu jest wprowadzenie płodozmianu – na tym stanowisku na zmianę zaprowadzamy plantację ziemniaków lub innych roślin okopowych i zielonych ugorów. Co więcej, chwast powinien wyginąć po zabiegu nawożenia mineralnego. W czasie odchwaszczania mechanicznego powinniśmy pamiętać, żeby usunąć z ziemi pozostałe kłącza, na których znajdują się pączki przybyszowe, przez które roślina może się odrodzić.
Katarzyna Kaźmierczak
Literatura:
Hołubowicz-Kliza G., Rolniczy atlas chwastów, Puławy 2011, s. 262
Nawara Z., Rośliny łąkowe, Warszawa 2012, s. 204-205
Tymrakiewicz W., Atlas chwastów, Warszawa 1974, s. 334
