Jak pozbyć się iglicy pospolitej? Przedstawiamy sposoby
Rącznik pospolity - roślina ozdobna o szerokim zastosowaniu w lecznictwie i przemyśle
Zobacz także
Rącznik pospolity (Ricinus communis) należy do rodziny wilczomleczowatych. Nazywany jest kleszczowiną lub rycynusem. W strefie klimatu tropikalnego rącznik to roślina wieloletnia, zaś w środkowej Europie i Polsce, ze względu na klimat, w okresie zimowym może wymarzać. W związku z tym w klimacie umiarkowanym traktowany jest jako jednoroczna roślina jara i wysiewany z nasion.
Roślinę tę uprawia się w krajach charakteryzujących się ciepłym, podzwrotnikowym klimatem. W Polsce zaprzestano jej uprawy ze względu na niekorzystne warunki klimatyczne. Dodatkowo olej nie spełniał wymagań jakościowych stawianych przez przemysł farmaceutyczny, a jej nasiona i śruty zawierają trujące dla ludzi oraz zwierząt substancje chemicznie.
Obecnie rącznik pospolity wykorzystuje się jako roślinę ozdobną. Może rosnąć w przydomowych ogrodach bądź parkach. Jego rośliny mają krzewiastą postać. Działa on jako repelent przeciw kretom.
Biologia
Rącznik pospolity wytwarza palowy system korzeniowy, który może osiągać długość 150 cm, a jego korzenie boczne dorastają do 100 cm. Łodyga formy jednorocznej rącznika jest prosta, sztywna i gruba, o wysokości od 50 do 150 cm. Na powierzchni bruzdkowana, pokryta owłosionym nalotem, zabarwiona antocyjanem, a wewnątrz pusta bądź częściowo pokryta rdzeniem. Wytwarza ona również wieloosiowe (sympodialne) rozgałęzienia boczne, które kończą się kwiatostanem.
Liście rącznika są duże, pojedyncze i długoogonkowe. Kiedy w pełni się rozwiną, mają zatokowowrębny kształt i najczęściej pokrywa je woskowy nalot. Mają kolor zielony z częstymi czerwonymi przebarwieniami. Ich ułożenie na łodydze jest skrętoległe. Kwiatostanem rącznika jest krótkie i luźne grono. Wytwarza on kwiaty żeńskie i męskie, to roślina rozdzielnopłciowa i jednopienna. Kwiaty ułożone są spiralnie na osi kwiatostanu, żeńskie są zlokalizowane na wierzchołkowej części grona, a męskie przy jego podstawie. Kwiaty są wiatropylne i mają kolor zielony lub antocyjanowy.
U męskich kwiatów podczas rozkwitania widać liczne, drobne i silnie rozgałęzione pręciki, które mają żółty kolor, zaś na kwiatach żeńskich widać słupki z trzema dwudzielnymi znamionami, koloru żółtego, różowego bądź czerwonego. Owoc rącznika to torebka, która rozwija się po zapłodnieniu kwiatów żeńskich. Najczęściej jest ona trójkomorowa i może mieć kształt kulisty lub owalnie wydłużony. Torebka ma średnicę od 1 do 3 cm, pokrywają ją grube i długie kolce. Może mieć kolor filetowy, różowy, czerwony, błękitny lub zielony, a po dojrzeniu brunatny. W każdej komorze znajduje się jedno nasiono. Po dojrzewaniu owoce łatwo pękają.
Nasiona rącznika pospolitego mogą mieć długość 1 cm, a ich kształt może być owalny lub podługowatojajowaty. Są one poryte błyszczącą okrywą nasienną, na której znajduje się marmurkowaty rysunek. Masa 1000 nasion wynosi 300–400 g, zawierają one 450–550 gram tłuszczu oraz 150–250 gram substancji białkowych na kilogram. Oprócz kwasu rycynolowego w nasionach znajdują się niewielkie ilości kwasu olejowego, stearynowego, palmitynowego i linolowego.
czytaj dalej...
