Uprawa rącznika pospolitego – trującej rośliny oleistej

Rącznik pospolity Rącznik pospolity

Odmiany rącznika występujące w Polsce

Rodzaje rącznika dostępne w Polsce różnią się wzrostem i barwą liści oraz kwiatów. Odmiana Carmencita ma ciemnozielone liście, a także intensywnie czerwone pąki kwiatowe oraz torebki nasienne. Gibsonii różni się od niej fioletowoczerwonymi liśćmi o metalicznym połysku, natomiast Zanzibarensis charakteryzuje się liśćmi pokrytymi siecią białych żyłek. Chętnie wybierana przez ogrodników jest również odmiana Impala, która ma różnobarwne liście – te wyrastające niżej są brązowozielone, te rosnące powyżej są brązowokarminowe – i kremowożółte kwiaty, a jej torebki nasienne przypominają wyglądem kasztany. Wielość odmian rącznika pozwala wielu amatorom roślin znaleźć odpowiednią dla siebie odmianę pod względem kolorystyki bądź też wielkości krzewów i jego zastosowania w ogródku.

Zastosowanie

Rącznik to roślina silnie trująca. Główną przyczyną jej niewielkiego zastosowania są występujące w nasionach alergeny oraz trujące dla ludzi i zwierząt substancje chemiczne, które uaktywniają się po kilku godzinach. Zawarta w  rączniku rycyna drażni przewód pokarmowy, błony śluzowe jamy ustnej, może też uszkodzić nerki i wątrobę. Do zatrucia wystarczy już spożycie 1-2 nasion, pierwszymi jego objawami są zaczerwienienie, krwawe wybroczyny na skórze i biegunka. Dla dzieci przeważnie jest to śmiertelna dawka.

Z nasion rącznika wytłacza się olej działający silnie przeczyszczająco, tłoczony na zimno lub przegotowany z wodą. Olej rącznikowy jest pozyskiwany z nasion metodą tłoczenia w temperaturze poniżej 38 st. C. W lecznictwie znany jest jako olej rycynowy lub rycyna. Kiedyś wykorzystywany był jako lek przeczyszczający przewód pokarmowy, gdyż działa drażniąco na błonę śluzową jelita grubego. Obecnie stosowany jest zewnętrznie, jest składnikiem maści i kremów na oparzenia lub owrzodzenia. Charakteryzuje się dużą gęstością i lepkością. Olej ten wykorzystywany jest w do celów technicznych. W stanie nieprzetworzonym wykorzystywany jest w przemyśle maszynowym, garbarskim i włókienniczym czy farbiarskim, do wyrobu smarów, żywic i sztucznych skór. Po obróbce technicznej wytwarza się z niego farby i tkaniny syntetyczne, np. nylon. Olej ma też zastosowanie w przemyśle perfumeryjnym i kosmetycznym, m.in. jako składnik brylantyn. Z łodyg rącznika można ponadto produkować papier. W niektórych krajach olej rącznikowy stosowany jest do dzisiaj do oświetlania mieszkań.

Autor: Justyna Czerwieniec

Bibliografia:

  1.  „ABC ogrodnictwa”, wyd. Reader’s Digest, Warszawa 2011, s. 28.                
  2. „Jak w tropikach” Dyrska Małgorzata, [w:] „Ogrody”, nr 2/2008 (106), s. 63.
  3. „Przeboje późnego lata” Gawryś Alicja, [w:] „Kwietnik”, nr 8/2007 (152), s. 29.
  4. „Rącznik” dr Krzymińska Agnieszka, [w:] „Działkowiec”, nr 2/2009 (702), s. 19.
  5.  „Rośliny rolnicze” pod red. Szemplińskiego Władysława, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Olsztyn 2012, s. 378-381.
  6. „Świat roślin, skał i minerałów”, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1984, s. 328.
  7. „Uwaga, trucizna” Landowska Anna, [w:] „Kwietnik”, nr 9/2002 (93), s. 38.
  8. „Wielka ilustrowana encyklopedia roślin ogrodowych”, wyd. Reader’s Digest, Warszawa 2004, s. 544.

ROŚLINY WCALE NIE TAKIE ZNANE! SPRAWDŹ SIĘ W NIECODZIENNYCH PYTANIACH

[1/10] Które drzewo w średniowiecznej Europie było czczone jako symbol boga piorunów?

Dodaj komentarz

Rynek Rolny to pierwszy profesjonalny branżowy portal rolniczy z giełdą rolną. Darmowe ogłoszenia rolnicze i aktualne ceny produktów rolnych. Sprzedawaj i Kupuj z nami!

Sulejkowska 56/58 lok 215
04-157 Warszawa, Polska

Email: kontakt [małpa] rynek-rolny.pl

Newsletter

Fundusze Europejskie – dla rozwoju innowacyjnej gospodarki