Jak i gdzie umieścić grzybnię mikoryzową w ogrodzie?
Słonecznik bulwiasty (topinambur) – ekskluzywny przysmak kuchni europejskiej
Zobacz także
Słonecznik bulwiasty to doprawdy przedziwna roślina – jego kwiaty przypominają słonecznik zwyczajny, bulwy – imbir, a smak – słodkie ziemniaki o lekko orzechowym posmaku.
Kiedyś bardzo popularny na terenie Polski, jego jadalne bulwy ratowały całe wsie przed głodem, obecnie został wyparty przez ziemniaki i niemal zniknął z polskiej kuchni. Nadal jednak traktowany jest jako ekskluzywny przysmaki kuchni francuskiej i brytyjskiej. Oprócz walorów smakowych topinambur ma duże właściwości zdrowotne.
Opis
Słonecznik bulwiasty (Helianthus tuberosus L.), nazywany też topinamburem, to wieloletnia roślina należąca do astrowatych, podobnie jak słonecznik. Gatunek ten pochodzi z Ameryki Północnej. Jego częścią użytkową są podziemne bulwy, stąd też jego nazwa – słonecznik bulwiasty. Niegdyś nazywano go również „bulwą”, „gdulą ziemną” czy „świńskim orzechem”. Wyglądem przypomina słonecznik zwyczajny, jednak łodygi są dużo cieńsze, a kwiaty i liście – dużo mniejsze. Ma silnie rozwinięty system korzeniowy, sięgający 1,5-2 m w głąb ziemi.
Łodyga słonecznika bulwiastego jest wysoka (2-3 m), sztywna, gruba i rozgałęziająca się w górnej części. Jest obficie ulistniona, jedna roślina posiada nawet do 100-200 ułożonych naprzemianlegle listków na łodydze. Łodyga i liście pokryte są szorstkimi w dotyku włoskami. W części naziemnej roślina wytwarza różnej długości rozłogi, z których tworzą się bulwy. Te, w zależności od odmiany, mają różowe lub różowo-kremowe zabarwienie skórki oraz maczugowaty, okrągły lub wrzecionowaty kształt. Ich miąższ może być biały, żółty lub jasnożółty. Jedna roślina tworzy kilkadziesiąt różniących się od siebie kształtem i wielkością bulw, zazwyczaj ich liczba sięga do 50.
Jego kwiatostanem jest mały koszyczek, we wnętrzu którego znajdują się płodne kwiaty rurkowe otoczone żółtymi płonnymi kwiatami języczkowymi, a owocem nieduża niełupka szarobiałego koloru pokryta dwoma łuskami, wewnątrz której jest zasobne w tłuszcz nasienie. W naszej szerokości geograficznej kwiaty topinamburu zakwitają dość późno, bo na przełomie września i października. Z tego powodu jako roślina dnia krótkiego nie wytwarza on nasion, gdyż długi dzień opóźnia jej rozwój i owoce nie mogą w pełni dojrzeć.
Warunki uprawowe
Topinambur jest byliną mało wymagającą, a dodatkowo odporną na mróz i suszę. Dobrze znosi zmienne warunki atmosferyczne. Dzięki odporności na niskie temperatury (nawet do -25o C) wytrzymuje nawet srogie zimy, dlatego w przeciwieństwie do ziemniaka może zimować w glebie i na wiosnę jest gotowy do spożycia. Najlepiej udaje się na glebach przewiewnych, średnio zwięzłych, bogatych w składniki pokarmowe i dostatecznie wilgotnych, ale może być też uprawiany na glebach słabszych, nienadających się do uprawy ziemniaka. Wydaje natomiast słabe plony na glebach podmokłych i kwaśnych.
Jest rośliną dość ekspansywną, pozostawiany sam sobie łatwo opanowuje teren, na którym rośnie – jedynie zbieranie bulw stopniowo ogranicza jego rozrastanie się. Słonecznik rozprzestrzenił się na terenie całej Polsce i często występuje w stanie dzikim w okolicy podmokłych łąk lub okolic rzek. Cieplejszy okres wegetacji sprzyja obfitszemu zawiązywaniu się bulw, a chłodniejszy – tworzeniu większej ilości zielonej masy.
Jest dość odporny na choroby i szkodniki, jednak najczęściej dotyka go zgnilizna twardzikowa i atakują mszyce, które nie czynią większych szkód i nie mają znaczenia na wielkość zbiorów, dlatego nie ma potrzeby stosowania żadnych zabiegów ochronnych.
czytaj dalej...
