Śmiałek darniowy - trawa zaniedbanych łąk
Nostrzyk biały - opis, uprawa, wymagania i zastosowanie
Zobacz także
Nostrzyk biały (Melilotus albus) jest rośliną motylkowatą drobnonasienną powszechnie występującą w środowisku naturalnym. Pochodzi z Azji Środkowej i okolic morza Śródziemnego oraz Kaspijskiego. Może występować w formie jednorocznej lub dwuletniej. Najczęściej uprawiana jest forma dwuletnia.
Cechy charakterystyczne
Nostrzyk biały wykształca głęboki i silny system korzeniowy, który może osiągać około 1,5 m długości. Po uzyskaniu przez rośliny fazy siewki następuje zahamowanie wzrostu części nadziemnej nostrzyka, a na korzeniu palowym tworzą się brodawki korzeniowe zawierające bakterie Rhizobium meliloti. Jego łodygi są wysokie, sztywne i grube, a w trakcie kwitnienia osiągają długość 1,5-2 m. W górnej części są kanciaste, słabo owłosione bądź nagie, a w dolnej okrągłe. Mogą mieć zieloną barwę z odcieniem antocyjanowym. Niestety w późniejszych etapach rozwoju roślin łodygi szybko drewnieją, a mogą pojawiać się w nich kumaryny i olejki eteryczne (np. melilotol). Nadają one paszy nieprzyjemny, piekący smak.
Liście nostrzyka są trójlistkowe, listek środkowy jest osadzony na wyraźnym ogonku, a listki boczne są siedzące. Listki dolnych liści są szerokie, owalne bądź jajowate, zaś dolne łodygowe liście są podłużnie lancetowate. Na brzegach są one nieregularnie ząbkowane, a na wierzchołku wcięte lub zaokrąglone. Przedłużenie ich nerwu środkowego jest zakończone ząbkiem. Ich blaszki od strony górnej są zielone, a od dolnej sinozielone.
Kwiatostany nostrzyka zebrane są w wielokwiatowe grona, składające się z 40-80 kwiatów. Kwiaty te mają biały kolor i wydzielają przyjemny zapach, wabiący owady. Są one obcopylne, ale niektóre kwiaty wytwarzane przez inne ekotypy nostrzyka mogą być samopłodne. W roku siewu większość roślin nie kwitnie, zaś w drugim roku kwitnienie pierwszego pokosu trwa kilka tygodni, a drugiego pokosu jest krótsze. Kwitnienie trwa od czerwca do sierpnia, a po wytworzeniu nasion rośliny zamierają. Owocem wytwarzanym przez nostrzyka białego jest jednonasienny, niepękający strąk, który bardzo łatwo opada. Ma on jajowaty kształt i jest zakończony kolcem, a jego barwa jest brunatna. Nasiona są małe i jajowate, ich powierzchnia jest gładka oraz matowa, a barwa zielonkawożółta bądź żółtobrunatna. Po dłuższym czasie nasiona stają się czerwonobrunatne i mają zapach kumaryny, który jest wyczuwalny przy ich pocieraniu. Masa 1000 nasion wynosi 1,9-2,1 g.
Nostrzyk jest bardzo miododajną rośliną oraz wydajną pod względem pastewnym i nawozowym. Na glebach lekkich jego plon zielonej masy wynosi 20-40 t/ha.
Użytkowanie
Młode rośliny nostrzyka, przed pąkowaniem, nadają się jedynie na pasze, ponieważ posiadają niewielkie ilości kumaryny, a jak już wejdą w fazę kwitnienia to gromadzą jej najwięcej w łodygach. Nostrzyk najchętniej zjadany jest przez konie i owce, a inne zwierzęta muszą być do niego przyzwyczajane. W późniejszych fazach rozwojowych nadaje się jedynie na przyoranie jako zielony nawóz, ponieważ jest silnie zdrewniały.
Jest gatunkiem o niewielkim znaczeniu gospodarczym, ale może być wysiewany na glebach suchych, kamienistych i piaszczystych, w rejonach charakteryzujących się niesprzyjającymi warunkami klimatycznymi, gdzie inne rośliny mogą wymarzać. Można nim również obsiewać gleby ugorowane i zdegradowane np. przez przemysł. Znajduje też wykorzystanie jako roślina lecznicza.
Wymagania i występowanie
Nostrzyk biały jest rośliną dnia długiego, odznaczającą się dobrą zimotrwałością. Można uprawiać go na rejonach o ograniczonej ilości opadów, gdzie ich roczna suma wynosi 400 mm. Jego odporność na susze wnika z tego, że wytwarza głęboki system korzeniowy. Jego wymagania glebowe są niewielkie, jednak gleba musi być zasobna w wapń. Może być uprawiany na glebach piaszczystych, kamienistych oraz ubogich w składniki pokarmowe.
Nostrzyk biały występuje pospolicie na terenie całego kraju. Można go spotkać na brzegach dróg, nasypach kolejowych, żwirowiskach, kamienistych miejscach ruderalnych i nasłonecznionych wzgórzach. Może też pojawiać się na glebach próchnicznych czy umiarkowanie suchych.
czytaj dalej...
