Różyca świń - choroba trzody chlewnej. Objawy i zwalczanie

Różyca jest chorobą dotykającą przeważnie warchlaki i starsze świnie. Pomimo programów profilaktycznych zapobiegania chorobie powoduje ona znaczące straty ekonomiczne w hodowlach w Polsce i na świecie. Może przebiegać w różny sposób. W przypadku wystąpienia charakterystycznych zmian na skórze bywa szybko i łatwo diagnozowana. Gdy brak jest przez długi czas objawów zewnętrznych lub są one niespecyficzne hodowca nie rozpoznaje od razu źródła problemu i zarazek rozprzestrzenia się w stadzie.

Różyca świń wywoływana jest przez bakterię Erysipelothrix rhusiopathiae, czyli włoskowca różycy. Atakuje on świnie, jagnięta i indyki. Sporadycznie można spotkać się z chorobą u wielu innych gatunków zwierząt w tym gryzoni. Świnie jednak pozostają głównym i najważniejszym rezerwuarem. U człowieka może wywoływać miejscowe zmiany w postaci zapaleń skóry. Narażone są na to przede wszystkim osoby mające częsty kontakt z chorymi zwierzętami, czyli hodowcy, lekarze weterynarii, zootechnicy. Do zakażenia dochodzi przez uszkodzoną skórę, najczęściej rąk.

W przebiegu nadostrym dochodzi początkowo do nagłych padnięć bez wystąpienia charakterystycznych klinicznych objawów. Początkowe stadium choroby może więc pozostać niezauważone na dużych fermach. Świnie miewają podniesioną temperaturę wewnętrzną, bolesne stawy, zmiany zabarwienia niektórych obszarów skóry. Niechętnie pozwalają się dotykać, zalegają.

W ostrej postaci choroby objawy pojawiają się nagle. Gorączka często przekracza 42 stopnie. Na skórze obwodowych części ciała w tym tarczy ryjowej, końcówek uszu, dystalnych odcinków kończyn, ogona a także na brzuchu pojawiają się zaczerwienienia. Kolor skóry waha się od jasnoróżowego do ciemnopurpurowego. Takie zmiany zabarwienia  występują także w innych zakażeniach (np. przy salmonellozie) i nie świadczą o wystąpieniu różycy w stadzie, jednak na pewno musi być ona brana pod uwagę w takim przypadku. Zmiany skórne charakterystyczne tylko dla różycy ukazują się jako zaczerwienione, romboidalne obszary  lekko uniesione w stosunku do prawidłowej skóry. Odzwierciedlają one rozwijające się zapalenie naczyń krwionośnych. W środku zmiany przyjmują ciemniejszą barwę związaną z rozwijającą się tam martwicą. Na całej powierzchni ciała mogą wystąpić obszary sinicy. U nieleczonych zwierząt skóra ulegająca martwicy może odpadać fragmentami. Jeśli zwierzę przeżyje zaczerwienione zmiany skórne samoczynnie znikają po kilku dniach. W ostrym przebiegu choroby zwierzęta są apatyczne, wykazują niechęć do ruchu, szukają schronienia w chłodnych miejscach. Nie jedzą, za to przeważnie bardzo dużo piją. Ciężarne maciory mogą ronić.

Postać ostra często przechodzi w przewlekłą. Po około trzech tygodniach od początku wybuchu ostrej postaci choroby dominują kulawizny z powodu zapaleń stawów.  Początkowo słabo wyrażone kulawizny mogą pozostać niezauważone przez hodowcę, z czasem jednak obrys stawów powiększa się i stają się one bardzo wrażliwe na dotyk, gorące i zaczerwienione. W postaci przewlekłej śmiertelność jest niska. Zostaje spowolniony wzrost zwierząt co przyczynia się do strat ekonomicznych w produkcji. Dochodzi także do zapalenia wsierdzia sercowego, co można stwierdzić pośmiertnie. Takie zwierzęta za życia mogą wykazywać mniejszą odporność na stres, a zmuszone do wysiłku fizycznego okazywać oznaki szybkiego męczenia. U tych osobników śmiertelność może być wyższa z powodu niewydolności krążeniowej. Upadki są nagłe, niepoprzedzone objawami klinicznymi lub następują po widocznej sinicy powłok skórnych oraz duszności.

Szacuje się, że około 30- 50% świń w hodowlach wielkostadnych zawiera w swoich migdałkach bakterię E. rhusiopathiae. W miejscach, w których choroba występuje endemicznie zwierzęta zostają narażone na kontakt z zarazkiem już na początku swojego życia lub w momencie wprowadzenia do stada. U młodych przeciwciała matczyne chronią przed skutkami zakażenia do trzech miesięcy. Dokładny okres zabezpieczenia osesków zależy od statusu immunologicznego maciory (czy była szczepiona i czy przeszła kiedyś zakażenie) i od ilości pobranej siary w pierwszych dniach życia. Z kolei osobniki starsze niż 3 lata po wielokrotnej ekspozycji na czynnik zakaźny i po przewlekłych epizodach choroby stają się odporne na zakażenie. Niektóre czynniki stresogenne, takie jak transport, wysokie temperatury otoczenia, zbytnie zagęszczenie zwierząt mogą przyczyniać się do wybuchu choroby w stadzie.

Zarażone zwierzęta szerzą  zarazek poprzez wydzieliny z nosa, ze śliną i z kałem. Inne osobniki zarażają się poprzez spożycie zanieczyszczonego pokarmu lub wody, kontakt z zanieczyszczoną ziemią, ściółką, a także poprzez uszkodzenia skóry. Zarazek namnaża się przede wszystkim w migdałkach świń, które stanowią zgrupowanie tkanki limfatycznej  (narząd układu odpornościowego). Bakterie przechodzą do krwi w przeciągu 24 godzin przy braku reakcji obronnej w postaci odpowiedzi immunologicznej organizmu. Niszczą śródbłonek naczyń i przedostają się do płynu stawowego. Później dochodzi do naprawienia drobnych struktur naczyniowych, a bakterie niejako zostają ‘uwięzione’ w stawach.

czytaj dalej...

Dodaj komentarz

Rynek Rolny to pierwszy profesjonalny branżowy portal rolniczy z giełdą rolną. Darmowe ogłoszenia rolnicze i aktualne ceny produktów rolnych. Sprzedawaj i Kupuj z nami!

Sulejkowska 56/58 lok 215
04-157 Warszawa, Polska

Email: kontakt [małpa] rynek-rolny.pl

Newsletter

Fundusze Europejskie – dla rozwoju innowacyjnej gospodarki