Uprawa pszenicy ozimej

Ciekawe porady, wskazówki, artykuły, informacje, opinie, komentarze i zdjęcia związane z tematem: Uprawa pszenicy ozimej

Szkodniki upraw
Uwaga na mszycę kapuścianą w czasie kwitnienia rzepaku! Metody zwalczania szkodnika

Mszyca kapuściana to owad z rzędu pluskwiaków, który powszechnie występuje w całym kraju. Z upodobaniem pasożytuje na rzepaku ozimym, nieco rzadziej na jarym, a także na innych roślinach z rodziny kapustowatych uprawnych i rosnących dziko. Ze względu na stosowanie kolejnych uproszczeń na plantacjach rzepaku oraz systematyczne ocieplanie klimatu, pola w okresie jesiennym coraz częściej atakowane są przez mszyce.

Szkodniki upraw
Pchełki ziemne – objawy żerowania i metody zwalczania tych szkodników

pchełka czarnonoga, falistosmuga i smużkowana. Szkodniki najczęściej atakują plantację rzepaku jarego, ale gdy wiosna jest bardzo ciepła i sucha, wówczas lokalnie pojawiają się również w uprawach odmian ozimych. Pchełki ziemne należą do rzędu chrząszczy. Pod tą wspólną nazwą kryje się kilka gatunków wszystkożernych pchełek o podobnym wyglądzie, które pasożytują w rzepaku,

Szkodniki upraw
Pomrowik plamisty upodobał sobie twoją uprawę rzepaku? Oto metody zwalczania i dalszej ochrony

długość do 4,5 cm, charakteryzują się kremowym, słomkowym bądź jasnobrązowym ubarwieniem, z ciemnobrązowymi lub czarnymi plamami, tworzącymi nieregularny wzór. Szkodliwość W uprawach rzepaku ozimego największe szkody pomrowiki plamiste powodują bezpośrednio po wschodach roślin i w fazie rozwoju pierwszych liści. Kiełkujące nasiona mogą być doszczętnie wyjadane przez szkodnika,

Zabiegi agrotechniczne
Bronowanie w pigułce: kiedy, jak i czym?

liści, ponieważ może to prowadzić do uszkodzenia roślin i przerzedzenia plantacji. Zboża ozime (oprócz żyta) można dwukrotnie bronować w okresie wiosennym. Pierwszy zabieg należy wykonać jak najwcześniej po nawożeniu azotowym. Drugie bronowanie wykonuje się po 10–14 dniach od pierwszego zabiegu. Uprawę żyta w okresie wiosennym bronuje się tylko wtedy, gdy na

Owies
Kiedy siać owies? Przedstawiamy najważniejsze zasady i terminy wysiewu

Owies jest jedynym gatunkiem zboża, który w polskich warunkach nie ma odpowiednika formy ozimej. Należy do zbóż jarych, które uzyskują pełną zdolność do rozwoju w czasie jednego okresu wegetacji, dzięki czemu po wysianiu wiosną można się spodziewać plonów jeszcze w tym samym okresie wegetacyjnym. Z tego powodu obecnie w Polsce obserwuje się nieznaczny wzrost uprawy owsa, który ma duże zastosowanie – dominujący jest paszowy kierunek użytkowania, którego wyznacznikiem jest plon ziarna, a także uprawa na cele konsumpcyjne (płatki owsiane) odmian z małym udziałem łuski oraz zwiększoną zawartością tłuszczu czy też białka.

Kukurydza
Jak uprawiać kukurydzę na kiszonkę? Warto przeczytać!

bydła na uzyskanie wysokiej produkcji mięsa czy mleka, bez potrzeby stosowania zwiększonej ilości pasz treściwych. Dopuszczalna jest uprawa kukurydzy na kiszonkę w plonie wtórym, jeżeli z pola wcześnie zejdą poplony ozime. Siew Siewu kukurydzy na kiszonkę należy dokonywać jak najwcześniej, a optymalnym terminem jest I

Nawożenie
Nawożenie rzepaku – mocno wpływa na wielkość plonu

zależności od prognozowanego plonu nasion rzepaku ozimego. Tabela 1. Wielkości dawek nawozów mineralnych w zależności od prognozowanego plonu nasion rzepaku ozimego. Na podstawie: Zalecenia nawozowe dla roślin uprawy polowej i trwałych użytków zielonych. IUNG 2010. Fosfor Fosfor to jedna z składowych związków organicznych, które regulują

Pszenica
Pszenica orkiszowa, orkisz - wraca do łask

wiele cech, które są ważnymi elementami technologii uprawy w rolnictwie ekologicznym. Jest wysoce odporny na niesprzyjające warunki siedliskowe: niskie temperatury, wysoką wilgotność powietrza, mało żyzne gleby, ograniczone nawożenie NPK. Niektóre wyniki doświadczeń pokazują, że wysokie dawki nawożenia mineralnego stymulują wzrost wydłużeniowy bez zwiększenia plonowania pszenicy orkiszowej. Dowiedziono, że cenne substancje odżywcze

Gleby
Mady rzeczne – charakterystyka i klasyfikacja żyznych gleb napływowych

kompleksów rolniczych – zarówno pszennego bardzo dobrego jak i zbożowo-pastewnego mocnego. Oznacza to, że wartość użytkowa mad waha się od 1 aż do 5 klasy bonitacyjnej. Użytkowość mad w dużym stopniu obniża obecność warstwy piaskowej, która przepuszcza wodę, co powoduje, że teren szybko wysycha i uprawa nie wytrzymuje czasu

Rośliny lecznicze
Podagrycznik pospolity – okazały chwast sadów i ogrodów

360 SL. W uprawach polowych natomiast, zwłaszcza w zbożach, podagrycznik pospolity występuje tak rzadko, a jego populacja jest tak mała, że nie ma potrzeby stosowania oprysków chemicznych. Jeżeli jednak jesteśmy do tego zmuszeni, możemy użyć takich preparatów jak Barclay Barbarian Super 360 SL, który nadaje się szczególnie do pszenicy i rzepaku,

Uprawa
Uprawa chmielu w Polsce - wszystko, co trzeba o niej wiedzieć!

mady pyłowe, czy gleby bardzo dobrego i dobrego kompleksu pszennego.   Zakładanie plantacji Przygotowanie stanowiska powinno być wykonane ze szczególną starannością, gdyż chmiel pozostanie na nim nawet przez 20 lat. Pole powinno być dobrze odchwaszczone, poddane uprawkom pożniwnym i przyorane z rozłożonym obornikiem do 40

Chwasty
Niepozorny przetacznik bluszczykowy. Sprawdź, jak go zwalczyć w uprawie

Preferuje gleby lżejsze, świeże, żyzne, zasobne w azot, o odczynie lekko kwaśnym do zasadowego. Porasta nieużytki, przydroża, skraje lasów i zarośla nadrzeczne. Zachwaszcza zboża ozime, ugory, odłogi, uprawy warzyw okopowych i rzepak. Charakterystyka Przetacznik bluszczykowy (Veronica hederifolia L.) należący do rodziny babkowatych (dawniej trędownikowate), jest rośliną jednoroczną

Rośliny lecznicze
Przymiotno kanadyjskie okrywa szarawym puchem pola i uprawy szerokorzędowe

chwast segetalny i ruderalny zachwaszcza pola uprawne szerokorzędowe, prawie wszystkie uprawy polowe i sadownicze, w tym szczególnie kukurydzę, ziemniaki, winorośl oraz użytki zielone i pastwiska. Dobrze znosi susze i mrozy. Charakterystyka Konyza kanadyjska jest rośliną dwuletnią, rzadziej jednoroczną, ozimą lub jarą, z rodziny astrowatych. Ma cienki wrzecionowaty

Rośliny pastewne
Kostrzewa łąkowa ‒ królowa polan i pastwisk. Wymagania i uprawa

jej intensywność krzewienia oraz zdolności konkurencyjne o światło. Powyższe parametry wykluczają poniekąd możliwość zastosowania jęczmienia jarego. Najlepsza ochronę kostrzewie zapewnia pszenica jara. Pszenżyto jare, owies mogą częściowo ograniczać rozwój wsiewki. Uprawa kostrzewy łąkowej w siewie czystym jest ekonomicznie nieuzasadniona, bo w pierwszym roku po wysiewie roślina nie osiąga pełni plonowania.

Zabiegi agrotechniczne
Kultywatorowanie – ważny zabieg spulchniający ziemię i pomagający zwalczać chwasty rozłogowe

ochrony roślin: niszczy kiełkujące siewki chwastów i skorupę glebową. Ponadto, umożliwia lepsze niż w przypadku bronowania, wymieszanie zaaplikowanych nawozów mineralnych. Jeśli przedplonem dla zbóż ozimych będą okopowe, wówczas uprawka ta może zastąpić orkę siewną. Niekiedy też jest substytutem dla podorywki. W uproszczonych technologiach uprawy roli, które oddziałują korzystnie na

Pszenica
Pszenica Ludwig – charakterystyka odmiany

Odmiana Ludwig, zaliczana jest do form ozimych pszenicy i należy do grupy technologicznej A, czyli jakościowej. Zalecana jest do uprawy w województwie lubuskim, wielkopolskim i łódzkim. Można ją uprawiać na glebach piaszczystych. Przy wysokim poziomie agrotechniki może osiągnąć wysokie plony dochodzące do 10 t/ha. Ilość wysiewu dla tej odmiany jest zróżnicowana pod względem terminu siewu i może wynosić od 220 do 500 ziaren na 1 m2.

Szkodniki upraw
Chowacz czterozębny żeruje w rzepaku wiosną i latem. Sprawdź, jak go zwalczyć!

Chowacz czterozębny to niepozorny, brązowy chrząszcz należący do szkodników wiosennych, żerujący w uprawach od marca do końca sierpnia. Najczęściej pojawia się w rzepaku ozimym, ale może także zaatakować odmianę jarą oraz pozostałe rośliny kapustowate, uprawowe i dziko rosnące. Występuje powszechnie w całym kraju, choć do regionów jego wzmożonej aktywności należą województwa: lubelskie, warmińsko-mazurskie, pomorskie, lubuskie, łódzkie, podkarpackie, śląskie i d

Wyka
Odmiany wyki siewnej – poznaj najważniejsze odmiany wyki uprawiane w Polsce

Rodzaj wyka to aż ok. 150 gatunków uprawnych i dziko rosnących. W Polsce spotyka się siedemnaście gatunków wyki, lecz znaczenie gospodarcze mają tyko dwa z nich: wyka siewna, która jest formą jarą, oraz wyka kosmata, będąca formą ozimą. W naszym kraju największą popularnością cieszy się wyka siewna, która jest cenną rośliną pastewną z grupy roślin strączkowych.

Choroby roślin
Najczęstsze choroby kukurydzy - objawy i zwalczanie

roślin oraz redukuje plonu. Smugowata mozaika pszenicy na kukurydzy Choroba ta przenoszona jest przez szpeciela Aceria tosichella, a także przez mechaniczne zakażenia roślin. Jej objawem jest zielono-żółta mozaika liści. Plantacje kukurydzy mogą być atakowane przez tą chorobę jeżeli w pobliżu uprawiana jest pszenica. Mozaika kukurydzy

Żyto
Żyto zwyczajne - zboże o najmniejszych wymaganiach uprawowych

zastępowaniu jej agregatem składającym się z brony, glebogryzarki i kultywatora. Pod jego uprawę można stosować nawożenie azotem, fosforem i potasem w dawkach: 50–100 kg N/ha, 20–100 kg P2O5/ha i 30–110 kg K2O/ha. W zależności od formy żyta – jarej lub ozimej – siew wykonuje się w różnych terminach. Optymalna głębokość wysiewu

Rośliny pastewne
Nostrzyk biały - opis, uprawa, wymagania i zastosowanie

  Uprawa i siew Nostrzyk może być uprawiany w czystych zasiewach, z rośliną ochronną lub jako międzyplon. Gleba przed siewem (...) go również wysiewać późną wiosną lub w lato bez rośliny ochronnej, po międzyplonach ozimych, jęczmieniu jarym czy życie. Ilość wysiewu nostrzyka wynosi 15-20

Trawy łąkowe
Rutwica wschodnia - opis, uprawa i użytkowanie

najlepszych roślin ochronnych rutwicy należy pszenżyto jare i owies, ze względu na to, że dobrze znoszą gorsze warunki glebowe i krzewią się słabiej niż jęczmień jary. Rutwica wschodnia wykazuje duże wymagania świetlne, w związku z tym roślinę ochronną należy zbierać od fazy kłoszenia do dojrzałości mlecznej bądź uprawiać rutwicę wschodnią w

Czosnek
Kiedy sadzić czosnek jary, a kiedy ozimy? Odpowiadamy!

dorodnych główek. Niezwykle ważne jest właściwe zmianowanie, a więc nie powinien być uprawiany po sobie częściej niż co 5 lat, ani po innych roślinach cebulowych, (...) sadzeniem powinniśmy spulchnić i nawieźć glebę, np. Azofoską. Termin sadzenia czosnku ozimego Czosnek ozimy, strzałkujący w pędy kwiatostanowe (kwitnący) sadzimy jesienią,

Chwasty
Jaskier polny i jego żółte kwiatki wśród zbóż to zły znak dla rolnika!

Urocze, żółte kwiatki jaskra, podobne do kaczeńców, dostrzec możemy na polach, miedzach i ugorach. W Polsce roślina występuje na niżu oraz na pogórzu. Preferuje gleby podmokłe, gliniaste, wapienne i zasobne w składniki mineralne. Najczęściej spotkamy ją w południowej i zachodniej Polsce. Znana jest także pod nazwą jaskier odłogowy. Wystrzegać się jej powinni rolnicy uprawiający zboże ozime oraz len i lucernę na podmokłych gruntach.

Pszenżyto
Pszenżyto Pigmej – charakterystyka odmiany

Odmiana Pigmej jest zaliczana do krótkosłomych form pszenżyta ozimego. Jej zbiory przeznaczane są na pasze. Zalecana jest do uprawy w województwie: warmińsko-mazurskim, świętokrzyskim i wielkopolskim. Została zarejestrowana w Krajowym Rejestrze w 2008 roku, a jej hodowcą jest Hodowla Roślin Strzelce.

Szkodniki upraw
Pchełka rzepakowa – niepozorny szkodnik rzepaku czyha!

Pchełka rzepakowa należy do rzędu chrząszczy i występuje powszechnie w całym kraju. Może żywić się wszystkimi roślinami z rodziny kapustowatych uprawnych i rosnących dziko. Dodatkowo jest największym gatunkiem pchełki występującym w rzepaku, choć w odmianach ozimych pojawia się sporadycznie.

Gleby
Rodzaje czarnoziemów i ich charakterystyka

w górnej części poziomu A wynosi 0,15–0,25%, a stosunek C:N w warstwie uprawnej – 9. Wolne żelazo w tych glebach jest równomiernie rozłożone na wszystkich (...) Bardzo dobrze zatrzymują wodę opadową i są przepuszczalne. Można je zaliczać do kompleksu pszennego bardzo dobrego, a dodatkowo czarnoziemy silnie zdegradowane mogą należeć też do

Jęczmień
Odmiany jęczmienia jarego - przegląd i charakterystyka najlepszych

Boss i Bryl. Wysoki plon ziarna uzyskują odmiany pastewne Nagradowicki, Justina i Tocada. Późno dojrzewają odmiany Justina i Boss. Na kompleksach pszennym bardzo dobrym i dobrym można uprawiać w mieszankach odmianę Bryl. Na żytnim bardzo dobrym i zbożowo-pastewnym mocnym Justinę i Bryl. Na żytnim dobrym i pszennym wadliwym Justinę

Łubin
Jak i kiedy siać łubin? Przedstawiamy najważniejsze zasady

mieszanka dojrzewa nawet 2 tygodnie wcześniej niż łubin wysiany w czystym zasiewie. Łubin wąskolistny można wysiewać razem z pszenżytem jarym. Pozwala to uzyskać większą ilość białka z hektara i stabilizuje plon. Taką mieszankę można uprawiać na gruntach ornych średnich i słabych, a przed siewem można zastosować nawożenie azotowe w dawce 40–50

Konie
Żywienie koni - racjonalne i zbilansowane

siano lub zielonkę, słomę, mieszankę treściwą zbóż (owies, pszenżyto, jęczmień, otręby), okopowe i kiszonkę z kukurydzy. Najczęściej skarmiane są pasze pochodzące z własnego gospodarstwa. Żywienie koni rekreacyjnych Konie rekreacyjne otrzymują pasze dostępne w stajni, na ogół pochodzące z własnych upraw. Konie użytkowane w rekreacji powinny mieć tak

Truskawki
Kiedy sadzić truskawki? Radzimy, co robić i kiedy, by długo cieszyć się smacznymi owocami

temu jej owoce są bardziej aromatyczne i smaczniejsze. Gleba powinna być dobrze uprawiona, pozbawiona chwastów i bogata w składniki mineralne. Roślina ma płytki system korzeniowy, (...) w Polsce najczęściej odbywa się to we wrześniu lub wczesną wiosną, po zbiorze jęczmienia ozimego, ponieważ wtedy jest największa dostępność sadzonek, a zarazem to najlepszy czas

Choroby roślin
Pleśń śniegowa atakuje zboża! Sprawdź, jak chronić uprawy

Rośliny żywicielskie: zboża ozime: najsilniej porażane jest żyto, słabiej jęczmień, pszenica i pszenżyto; wieloletnie trawy. Objawy Do infekcji dochodzi późną jesienią. Źródłem (...) i porażone ziarniaki, należy więc dokładnie oczyszczać pole przed uprawą – warto wykonać podorywkę lub głęboką

Chwasty
Owies głuchy - chwast czy pożyteczny mieszaniec? Poznaj i sam zdecyduj!

jarej i z owsem siewnym może tworzyć mieszańce. W uprawach rolniczych uznawany jest za chwast, ale może (...) ruchu wskazówek zegara, co ułatwia odróżnienie go od jęczmienia i pszenicy, ponieważ ich liście skręcają się w (...) pastewnego i cukrowego oraz w zbożach jarych. W zbożach ozimych może pojawiać się wtedy, gdy są

Rośliny lecznicze
Pszonak drobnokwiatowy – niezbyt urodziwy chwast preferujący ugory i zaniedbane pola

Pszonak drobnokwiatowy jest niezbyt urzekającym i pospolitym chwastem z delikatnymi żółtymi kwiatami. Porasta rumowiska, przydroża, piaszczyste lub żwirowe brzegi wód, pola, miejsca ruderalne, nieużytki, nasypy kolejowe i ogrody. Preferuje gleby piaszczyste, piaszczysto-gliniaste, wilgotne, humusowe, luźne, bogate w składniki pokarmowe i ubogie w wapń. Zachwaszcza zboża jare i ozime, uprawy warzyw okopowych, ugory, odłogi i zaniedbane pola.

Pszenżyto
Pszenżyto Leontino – opis odmiany i wymagania

Odmiana pszenżyta Leontino jest zaliczana do tradycyjnych form ozimych. Jest rekomendowana do uprawy w województwach: zachodniopomorskim, lubuskim, opolskim, śląskim, świętokrzyskim, łódzkim, podlaskim, warmińsko-mazurskim, kujawsko-pomorskim, wielkopolskim i mazowieckim. Do Krajowego Rejestru została wpisana w 2008 roku, a jej hodowcą jest firma DANKO.

Rośliny pastewne
Przelot pospolity - poznaj popularną roślinę leczniczą porastającą nasze łąki

Przelot pospolity (Anthyllis vulneraria) inaczej może być nazywany przelotem zwyczajnym. Jest dwuletnią roślina ozimą, użytkowaną ekstensywnie, mało plenną i praktycznie wycofaną z uprawy. Mogą też występować formy wieloletnie przelotu pospolitego. Jego cechą charakterystyczną jest to, że odnawia się z samosiewu, dlatego też może utrzymywać się przez kilka lat na pastwiskach czy łąkach.

Rzepak
Siew rzepaku - jeden z najważniejszych elementów agrotechniki

siewach, których przestrzeganie stanowi jeden z najważniejszych elementów agrotechniki rzepaku. Rzepak ozimy wymaga bardzo precyzyjnych siewów. Jego nasiona są drobne, kuliste, o średniej MTN (...) nie ma źródeł genetycznej odporności warunkujących powyższą cechę. W rejonach, gdzie uprawa rzepaku jest najbardziej popularna (centralna, północno- zachodnia i południowo- zachodnia Polska),

Rzepak
Oprysk rzepaku przeciw chwastom i chorobom

ochrony rzepaku ozimego i jarego [1, 3, 4] Terminy stosowania: T1 – faza 4-8 liści właściwych; T2 – ruszenie wegetacji, T3 – okres kwitnienia. Zabiegi fungicydowe można łączyć z opryskiem przeciwko szkodnikom, które uszkadzają łuszczyny. Zwalczannie szkodników Szkodniki pojawiające się w uprawach rzepaku

Buraki ćwikłowe
Kiedy siać buraki ćwikłowe? Najważniejsze zasady i terminy wysiewu

Wymagania uprawowe Buraki możemy uprawiać niemal na wszystkich rodzajach gleb, chociaż najbardziej preferują one gleby gliniaste. Buraki lubią gleby zasobne w fosfor i potas, są bardzo wrażliwe na odczyn gleby – tolerują jedynie te z pH powyżej 6,0. Dobrymi przedplonami dla buraka są pszenica i jęczmień, korzystne są też

Truskawki
Wszystko, co najważniejsze o pielęgnacji truskawek

truskawek, konkurując z nimi o wodę, tlen i składniki pokarmowe oraz zacieniając uprawę. Istotne jest usunięcie ich przed sadzeniem. Na założonej plantacji można usuwać chwasty (...) są zaś jeszcze dostatecznie wysoko uniesione. Najczęściej wybieraną ściółką jest słoma (żytnia lub pszenna pozbawiona nasion chwastów), pocięta tak, by móc zakryć swobodnie całe międzyrzędzia.

Gleby
Gleby rdzawe – jak je przystosować dla potrzeb uprawy? Podpowiadamy!

nawożenie minerałami. Najczęściej należą do 7 kompleksu rolnego, co oznacza poziom żytni bardzo słaby i klasyfikuje się je do VI klasy bonitacyjnej. Można uprawiać na nich ziemniaki, żyto i pszenżyto, albo inne rośliny, które nie mają dużych wymagań, ale plony nie będą najwyższe. Najlepszym sposobem na ich gospodarcze wykorzystanie będzie zalesienie

Chwasty
Perz właściwy – konkurencja dla roślin uprawnych. Sprawdź, jak go zwalczyć!

ich zastosowania powinniśmy podjąć mając na względzie rodzaj i poziom rozwoju roślin uprawnych. Najlepszych efektów możemy się spodziewać stosując opryski chizalofopem-P-etylu w dawce 100-150 gram na hektar, którego jednak nie możemy używać na plantację żyta, jęczmienia i pszenicy. Równie skuteczny w działaniu jest kletodym, w proporcji 240 gram/hektar, opryski

Chwasty
Niegroźny sporek polny – opis, występowanie i zwalczanie

dużym natężeniu, dlatego nie traktuje jej się już jako uporczywego, niechcianego gościa upraw, a raczej za atrakcyjną ozdobę łąk i pól. Charakterystyka (...) zagęszczeniu, dzięki temu nie można go zaliczyć do uciążliwych chwastów. Najbardziej zachwaszcza zboża ozime i jare, jary rzepak, rośliny okopowe i strączkowe. Szczególnie szybko rozwija

Kury
Na czym polega ekologiczna hodowla kur i produkcja jaj?

W chowie ekologicznym głównym założeniem żywienia jest bazowanie na własnych uprawach polowych, a pasze z zakupu mogą stanowić tylko 20%. Żywienie powinno być (...) być dostosowane do obsady. W żywieniu niosek najczęściej stosowanym zbożem jest pszenica oraz kukurydza (powinna być ześrutowana). Kury bardzo chętnie pobierają owies oraz

Rośliny pastewne
Stokłosa bezostna - mało popularna w Polsce trawa pastewna o dużej wartości pokarmowej

terenach nizinnych, która może rosnąć na łąkach kośnych. Najczęściej występuje w formie ozimej, a rzadko w jarej. Odznacza się bardzo dobrą wartością pokarmową. (...) na pastwiskach. W mieszankach z lucerną może być przeznaczana produkcji wysokowartościowych pasz. Przy uprawie na cele nasienne można wykorzystywać jej słomę pochodzącą z plantacji jako

Rynek Rolny to pierwszy profesjonalny branżowy portal rolniczy z giełdą rolną. Darmowe ogłoszenia rolnicze i aktualne ceny produktów rolnych. Sprzedawaj i Kupuj z nami!

Sulejkowska 56/58 lok 215
04-157 Warszawa, Polska

Email: kontakt [małpa] rynek-rolny.pl

Newsletter

Fundusze Europejskie – dla rozwoju innowacyjnej gospodarki