Dodatki paszowe - barwniki

Ciekawe porady, wskazówki, artykuły, informacje, opinie, komentarze i zdjęcia związane z tematem: Dodatki paszowe - barwniki

Drób ozdobny
Paw indyjski – popularny ptak ozdobny, wymagający dużej przestrzeni

rozwijają, potrzebują więc znacznych ilości białka zwierzęcego oraz wapnia. Do 6. tygodnia życia należy dokarmiać je mieszanką twarogu i rozdrobnionego jajka na twardo. Cennym dodatkiem do takiej paszy są posiekane larwy mączlika i mrówcze jaja. Pisklęta chętnie skubią trawę, można podawać im również drobno pokrojone zioła, takie jak pokrzywa, krwawnik, mniszek

Przepiórki
Przepiórka japońska - wszystko, co warto o niej wiedzieć!

gatunków wyjątkowo wymagających. Najczęściej hodowane są w starych szopach, niewielkich budynkach inwentarskich i czasami w klatkach. Bardzo dobrze wykorzystują bazę paszową wybiegów i chętnie korzystają z kąpieli słonecznych. Zimą należy zapewnić im dodatkowe źródło ciepła, ponieważ niezbyt dobrze reagują na minusowe temperatury. Lęgi Przepiórki utrzymywane w wolierach

Łubin
Uprawa łubinu – rośliny, która ozłoci słabe stanowiska uprawne!

w tym leucyna i lizyny. Łubin żółty wykorzystywany jest do produkcji wysokobiałkowych pasz treściwych, zielonek, nawozów zielonych oraz międzyplonów. Gatunek ten ma większe znaczenie gospodarcze (...) gleb. Zabiegi pożniwne (podorywka oraz bronowanie) należy wykonać bezpośrednio po zbiorze przedplonu zbożowego. Dodatkowe bronowanie można przeprowadzić po wschodach chwastów. Orkę przedzimową trzeba zaplanować w

Inne warzywa
Brukiew Saba - jedna z najnowszych odmian o niewielkich wymaganiach

a szkoda, gdyż jest prawdziwą skarbnicą witamin i soli mineralnych. Dodatkowym atutem jest minimalny wysiłek, jaki trzeba włożyć w jej uprawę – ma (...) suszę. Duże, zielone liście i przetrzymane w glebie korzenie mogą być przeznaczone na paszę dla zwierząt gospodarskich. Zastosowanie Brukiew Saba powinna

Rośliny pastewne
Łubin wąskolistny - charakterystyka i metody uprawy

zielonkowych, które są przyorywane na zielony nawóz. Nie nadają się one na paszę w formie nasion i zielonki. Łubin wąskolistny można również podzielić (...) Nasiona łubinu wąskolistnego przed siewem można zaszczepić bakteriami brodawkowymi za pomocą nitraginy i dodatkowo zaprawić przeciwko zgorzeli siewek. Łubin wąskolistny należy wysiewać jak najwcześniej, najlepiej

Gorczyca
Gorczyca - biała, czarna i sarepska. Poznaj różnice w ich uprawie

ją na nasiona, ale również można wysiewać ją w międzyplonie ścierniskowym na paszę, zielony nawóz bądź na mulcz. Gorczycę sarepską sieje się w Polsce rzadziej, (...) wykonywać na głębokość 10–15 cm. Jeżeli na wiosnę pojawiają się chwasty, to należy dodatkowo zastosować herbicyd totalny przed siewem gorczyc. Siew

Groch siewny
Uprawa grochu siewnego - na nasiona, na zieloną masę lub w siewie mieszanym

kwitnące – na żytnim bardzo dobrym i żytnim dobrym, a wysokie pastewne, barwnie kwitnące – na żytnim dobrym i żytnim słabym. Takie gleby powinny być (...) Groch pastewny na zieloną masę uprawiany w mieszankach można stosować jako międzyplon. Najlepszym dodatkiem do mieszanki są owies i kukurydza bądź słonecznik, gorczyca czy facelia.

Owies
Uprawa owsa - popularnego w Europie zboża paszowego

zasiewów zbóż w Polsce. Wyprodukowane ziarno w ok. 85% zostaje przeznaczone na paszę, reszta wykorzystywana jest jako materiał siewny i na cele konsumpcyjne. (...) się do przenoszenia chorób podsuszkowych i chorób przenoszonych przez glebę bądź resztki pożniwne. Dodatkowo wydziela specyficzne substancje organiczne, które mają fungistatyczne oddziaływanie na patogeny glebowe.

Rośliny pastewne
Wyka ozima - różnice w uprawie na nasiona i na zieloną masę

zabiegów pielęgnacyjnych, ponieważ obydwie rośliny wytwarzają zwarty łan oraz ograniczają rozwój chwastów. Dodatkowo ze względu na ich różne cechy botaniczne i rozwojowe użycie herbicydów jest (...) Agrotechnika wyki ozimej przeznaczonej na zieloną masę Wykę kosmatą na zieloną paszę wysiewaną w mieszance z żytem najczęściej uprawia się jako poplon ozimy.

Żyto
Żyto jare - wymagania i sposoby uprawy popularnego zboża

Odmiana Bojko ma dobre cechy jakościowe, może być przeznaczana na cele paszowe i wypiekowe. Ze względu na wysoką odporność na wyleganie i choroby można (...) dojrzewania średni. Roślina jest odporna na porastanie w kłosie i niekorzystne warunki glebowe. Dodatkowo w porównaniu z odmianami ozimymi odznacza się wysoką zawartością białka w

Żyto
Żyto ozime - wszystko, co musisz wiedzieć o cennym dla naszej gospodarki zbożu

i do produkcji etanolu, a odmiany zielonkowe jako międzyplony ozime przeznaczane na paszę w formie zielonki. Cechy charakterystyczne System korzeniowy żyta (...) pamiętać o wysianiu większej ilości nasion w porównaniu z jego uprawą na ziarno. Dodatkowo należy stosować intensywne nawożenie azotem w celu uzyskania dużego plonu zielonki.

Drób ozdobny
Bażant srebrzysty - odporna na mróz odmiana o charakterystycznym ubarwieniu

początkowej paszy dla kurcząt. W początkowym okresie żywienia pisklęta powinny otrzymywać posiekane zielonki- krwawnik, lebiodkę, mniszek czy pokrzywę. W drugim miesiącu życia do diety można wprowadzić ziarna zbóż- jęczmień i pszenicę. Dorosłe ptaki mogą otrzymywać całe ziarna zbóż- jęczmień oraz pszenicę, owies i kukurydzę. Zimą dawkę należy uzupełnić dodatkami

Koniczyna
Poznaj lecznicze właściwości i zastosowanie różnych gatunków koniczyny

wzdymające, a czasem rozwalniające! Koniczyny znane są z doskonałych produktów paszowych, ale posiadają również wiele innych zastosowań. Ze względu na silnie rozbudowany system (...) koniczyny działa wzmacniająco, przeciwbólowo i antytoksycznie, a z jej kwiatów możemy otrzymać żółty barwnik. Autor: , inż. ogrodnictwa

Uprawa
Nawozy do surfinii i petunii - podstawowe zasady nawożenia

petunią o zwisających pędach. Rośnie ona w sposób kaskadowy, formując się w barwne kobierce.  Pierwsze okazy tej postaci petunii uzyskano w Japonii, po czym szybko (...) typ osmocote. Jest to wygodne rozwiązanie, zwłaszcza dla zapominalskich. Do możliwości sposobów nawożenia dodać należy jeszcze różnego rodzaju aplikatory, pałeczki i tabletki. To na jaki

Króliki
Klatki dla królików hodowlanych - wymiary, rodzaje i budowa

Unii Europejskiej. Normy dotyczą umożliwienia królikom swobodnego dostępu do światła, wody i paszy, zabezpieczenia przed warunkami atmosferycznymi oraz zwierzętami drapieżnymi, dostosowania klatek do nieskrępowanego poruszania (...) Chów klatkowy w budynkach inwentarskich różni się tym, że nie trzeba chronić zwierząt dodatkowo przed deszczem i wiatrem. Kolejną różnica polega na montowaniu kotników przed

Kukurydza
Uprawa kukurydzy na ziarno - cenne porady

młócące z wzdłużnym ustawieniem bębnów zapewniające mniejsze uszkodzenie ziarna o zwiększonej wilgotności. Dodatkowo hedery posiadające nawet 6-8 rzędów zapewniają precyzyjny zbiór kolb oraz dokładne rozbicie (...) musi zostać wysuszone do wilgotności 12-14%. Tańszymi metodami lepiej konserwować ziarno na cele paszowe, ponieważ jego suszenie należy do drogich procesów. Do najlepszych

Rośliny pastewne
Lucerna nerkowata, chmielowa - opis, charakterystyka i uprawa

lub szczerkach. Użytkowanie Lucerna nerkowata być wykorzystywana jako pasza, ponieważ odznacza się wysoką wartością pokarmową i strawnością oraz jest chętnie zjadana (...) potasem powinno wynosić 40-60 kg P2O5/ha oraz 40-60 kg K2O/ha. Nie wymaga ona dodatkowego nawożenia azotem, ponieważ żyje w symbiozie z bakteriami brodawkowymi.

Gęsi
Gęś landes - rasa francuska, w Polsce traktowana jako drób ozdobny

głównie kamuflażowi w gęstych zaroślach i wysokich trawach pól. Występują dwie odmiany barwne- biała i szara. Gęsi landes odmiany szarej mają wierzch tułowia (...) dzikimi.   Gęsi landes bardzo dobrze wykorzystują jako bazę paszową ubogie pastwiska i chętnie korzystają ze zbiorników wodnych. Nie mają wysokich

Ryby
Hodowla szczupaka - najważniejsze informacje

Szczupaki nie gryzą swoich zdobyczy, połykają je w całości. Ucieczka pokarmu z paszczy drapieżnika jest bardzo trudna, ponieważ drobne ząbki szczęki są ustawione w przeciwnym (...) lat. Metody chowu szczupaka Szczupak jest szeroko wykorzystywaną rybą dodatkową w stawach karpiowych. Pozwala na uzyskanie wyższej produkcji z 1 hektara

Rośliny pastewne
Nostrzyk biały - opis, uprawa, wymagania i zastosowanie

nasion wynosi 1,9-2,1 g. Nostrzyk jest bardzo miododajną rośliną oraz wydajną pod względem pastewnym i nawozowym. Na glebach lekkich jego plon zielonej masy wynosi 20-40 t/ha. Użytkowanie Młode rośliny nostrzyka, przed pąkowaniem, nadają się jedynie na pasze, ponieważ posiadają niewielkie ilości kumaryny, a jak już

Rośliny pastewne
Komonica zwyczajna - ciekawa roślina. Opis i uprawa

jest też w zasiewaniu zboczy gór, ponieważ zapobiega erozji. Może być też dodawana do mieszanek łąkowych i wysiewana na glebach murszowych, torfowych i podmokłych. Jest cenną rośliną pastewną, która jest wytrzymała na przygryzanie i użytkowanie, a uzyskana z niej pasza odznacza się dobrą jakością. Jednak występują w niej związki cyjanogenne, które

Rośliny lecznicze
Uprawa kapusty głowiastej białej, czerwonej i włoskiej

Kapusta głowiasta biała tworzy zielone liście, głowiasta czerwona natomiast ze względu na barwniki (antocyjany) ciemnoczerwone, fioletowe lub fioletowozielone. U obu odmian botanicznych blaszki liściowe pokryte (...) przeciwbakteryjne, a sok z liści pomaga w leczeniu wrzodów żołądka. Kapusta głowiasta czerwona dodatkowo ma właściwości antyoksydacyjne (przeciwdziała powstawaniu wolnych rodników i niszczy je) dzięki

Pszenica
Uprawa pszenicy ozimej - wszystko co wiedzieć trzeba!

dużą rolę odgrywa plon i jakość białka. Wzrost tego składnika w ziarnie paszowym obniża jego wartość biologiczną ze względu na duży udział białek zapasowych: prolamin i glutelin. Nawozy fosforowe i potasowe, niezależnie od ich formy, należy zastosować przedsiewnie. Dodatkowo, nie ma tu potrzeby podziału dawek. Wiosenna aplikacja tych nawozów

Kapusta
Uprawa kalafiora - odmiany, rozsada, wymagania i pielęgnacja

odmiany mają różną barwę: białą, kremowobiałą, zieloną i zielonofioletową. Ta ostatnia zawiera barwniki – antocyjany. Z róży wyrastają pędy kwiatostanowe osiągające 60–70 cm wysokości. Kwitną (...) COBORU: Burke F1, Helsinki F1, Meloman F1, Pionier, Poranek, Rober, Seasam. Dodatkowo odmiany rozróżnia się ze względu na barwę, wielkość i kształt róży,

Kaczki
Kaczki Biegusy Indyjskie - opis, hodowla i charakterystyka

różnorodnym krajobrazie. Chętnie zjadają ślimaki, muchy, dżdżownice, a w zbiornikach wodnych rzęsę i inną drobną roślinność. Kaczki hodowane w takich warunkach spożywają dużo mniej paszy treściwej i takich dodatków jak mieszanki mineralno-witaminowe (bardzo potrzebne przy intensywnej produkcji jaj). Prawidłowo żywione kaczki, w wieku 8 tygodni mogą ważyć już 1

Rośliny lecznicze
Nostrzyk żółty – chwast zaniedbanych pastwisk

do nalewek, pasztetów i różnych dań mięsnych – szczególnie pasuje do pieczonego królika, nadaje potrawom specyficzny smak i miły aromat. Zapach suszonych liści skutecznie odstrasza mole – zarówno te, które mają ochotę na nasze ubrania, jak i te, które pojawiają się w szafkach z produktami spożywczymi. Napar z kwiatów dodany do

Rośliny lecznicze
Rzeżucha łąkowa – wszystko o zwalczaniu i zastosowaniu tego chwastu

zacząć przeciwdziałać. Jest jedną z najwyższych roślin, które znajdują się na łąkach i pastwiskach, dodatkowo potrafi – za pomocą liści – rozrastać się w szybkim tempie. Z tych powodów może zagłuszać większość mniejszych, ale bardziej wartościowych pod względem paszowym roślin pastwiskowych.   Zwalczanie chemiczne W

Króliki
Kokcydioza królików – najczęstsza choroba królików hodowlanych

zdawać sobie sprawę, że niektóre chemioterapeutyki skuteczne w zwalczaniu inwazji u innych gatunków zwierząt, szczególnie drobiu, niekoniecznie wykażą się podobnym działaniem na kokcydia królicze. Dodatek substancji przeciwpasożytniczych w paszy ma za zadanie ograniczanie liczebności wydalanych oocyst z kałem, czyli utrzymywanie populacji kokcydiów na ograniczonym, kontrolowanym, niezagrażającym zwierzętom poziomie. Leczenie zwierząt już

Rośliny lecznicze
Czarny bez – szczegóły uprawy w Polsce. Poznaj jego właściwości i zastosowanie lecznicze!

jagody dzikiego czarnego bzu są też używane jako naturalny barwnik do produkcji koloru zielonożółtego, oliwkowego oraz purpurowego. Natomiast wino z owoców czarnego bzu swoim oryginalnym smakiem potrafi zachwycić wielu amatorów domowych trunków. Przy tak szerokim zastosowaniu tego krzewu, nie trzeba chyba nikogo dodatkowo zachęcać do jego uprawy. Autor: Justyna

Bydło mięsne
Bydło angus – to z niego pozyskuje się najlepszej jakości wołowinę!

mają dobrą mleczność, wystarczającą do wykarmienia potomstwa i brak problemów przy wycieleniach. Dodatkowo mają wysokie wskaźniki rozrodu, a cielęta procent przeżywalności. Angusy cechują się znakomitymi (...) ma bardzo dobre dzienne przyrosty masy ciała na poziomie 1000 g. Dobrze wykorzystuje pasze i nadaje się do ekstensywnego chowu pastwiskowego. W USA jest hodowany

Owies
Kiedy siać owies? Przedstawiamy najważniejsze zasady i terminy wysiewu

się nieznaczny wzrost uprawy owsa, który ma duże zastosowanie – dominujący jest paszowy kierunek użytkowania, którego wyznacznikiem jest plon ziarna, a także uprawa na cele (...) a niskie temperatury po wschodach działają stymulująco na jego dalszy rozwój i plonowanie. Dodatkowo wczesny termin jest zabiegiem profilaktycznym zmniejszającym porażenie roślin przez rdzę oraz

Rośliny lecznicze
Uprawa, pielęgnacja, zbiór i wykorzystanie gryki zwyczajnej

się z niej piwo bezglutenowe, a niegdyś wyłącznie wykorzystywano ją do wyrobu niesłodowanego dodatku do piw. Pozostałości po przerobie ziarna, czyli łuski, wykorzystywane są do wypełniania poduszek, materaców, podgłówków, produkcji opakowań biodegradowalnych, brykietów, pelletów lub przetwarzane są na paszę dla zwierząt. W Indiach z ziaren gryki produkuje się chleb,

Bydło mleczne
Bydło montbeliarde – mięsno-mleczna rasa europejska

Najważniejszą zasadą żywienia krów rasy montbeliarde jest konsekwentne prowadzenie diety pozbawionej kiszonek, sianokiszonek i roślin okopowych, ponieważ tego rodzaju dodatki obniżają przetwórczą wartość mleka. Latem należy uzupełniać dietę pastwiskową paszą treściwą, a zimą podstawowym pożywieniem zwierząt powinno być siano. Płodność i długość życia Krowy dojrzewają

Bydło mleczne
Ile mleka daje krowa? Dowiedz się więcej o wydajności mlecznej krów

do 40 kg. Udój najbliższy górnej granicy uzyskuje się dzięki zwiększonym dawkom pasz treściwych (do 50% suchej masy pokarmowej) – taka technika żywienia jest jednak (...) surowca. Eksperyment wykazał jednak, że przedłużony okres laktacji sprzyja zdrowotności zwierząt i wpływa dodatnio na długość ich użytkowania, co przekłada się na wysokość życiowej produkcji

Drób ozdobny
Bażant diamentowy – egzotyczny ptak doskonale zaadaptowany do naszych warunków

odporność. Znajdziemy je w marchwi, pokrzywie, żółtku jaja i tranie rybnym. Tran zawiera również witaminę D, niezbędną do zachowania równowagi wapniowo-fosforowej organizmu. Zimą warto dodawać go do paszy – jedną łyżeczkę tranu mieszamy z jednym kilogramem ziaren zbóż.  Wiosną ptaki wykazują większe zapotrzebowanie na witaminę E, która wpływa na ich płodność.

Drób ozdobny
Kuropatwa czerwona – mały ptaszek z dużym temperamentem! Poznaj jego zwyczaje

osobników dorosłych zawartością białka (26%) i wapnia (1%), a mniejszą włókna (3%). Pisklęta karmi się przede wszystkim paszą pochodzenia zwierzęcego – drobnymi owadami, np. mrówkami i ich jajami, oraz kurzym jajkiem na twardo z dodatkiem świeżej, posiekanej drobno zielonki, np. pokrzywy. Dobre efekty przynosi również żywienie małych kuropatw mieszankami dla kurcząt

Kury nieśne
Kura rosa – jedna rasa, kilka odmian, a do tego doskonała kura mięsno-nieśna!

ptaki spędzają cały dzień (lub jego większość) na wybiegu, uzupełniając dietę świeżą zieleniną, owadami, skorupiakami i drobnymi kamyczkami. Jako podstawowa pasza dla kur rosa sprawdzi się uniwersalna mieszanka dla niosek, urozmaicona dodatkiem ziaren zbóż (w proporcji 2 części mieszanki na 1 część ziaren). Kury trzymane w systemie ekstensywnym potrzebują

Łubin
Łubin Oskar – drobnonasienna odmiana łubinu wąskolistnego

wysokie, tworząc dużą zieloną masę. Mimo to dojrzewają i plonują równomiernie, a dodatkowo mają małą skłonność do pękania i osypywania nasion.   Optymalna obsada (...) na uprawę nasienną, nie nadaje się na zielonkę. Może być jedynie wykorzystywana jako pasza dla ryb. Wymagania Uprawa możliwa jest na

Marchew
Czarna marchew, czyli barwna odmiana w naszej kuchni! Dowiedz się, jak ją uprawiać

tak jak marchew pomarańczową. Jest mniej od niej słodka. Ze względu na dużą zawartość antocyjanów sok z czarnej marchwi wykorzystuje się jako barwnik do napojów, słodyczy, sosów, deserów i tabletek. Dodawany do dżemu z truskawek pozwala na utrzymanie ich naturalnej barwy. W Turcji z marchwi czarnej wykonuje się popularny napój zwany

Chwasty
Jak zwalczać czerwca rocznego, niepożądanego gościa pastwisk? Podpowiadamy!

flawonoidów, kwasu kawowego i ferulowego. Ma działanie rozkurczowe, wykrztuśne, moczopędne i żółciopędne. Dodatkowo oczyszcza organizm z toksyn i hamuje stany zapalne. W ziołolecznictwie zastosowanie mają (...) jest na użytkach zielonych, ponieważ jego zdrewniałe tkanki i kiełkujące liście pogarszają jakość paszy i zielonki. Poza tym w miejscach jego występowania, pozostają niedojady.

Jęczmień
Jęczmień hybrydowy – wzmocniona i jeszcze lepsza odmiana o wyselekcjonowanych cechach!

jedne z najważniejszych i najstarszych zbóż. Znalazły zastosowanie nie tylko w przemyśle paszowym. Ziarno wykorzystywane jest między innymi w przemyśle spożywczym, głownie do produkcji słodu. (...) mechanizm umożliwia przekazanie wielu nowych właściwości roślin. Są one sumarycznym zestawieniem najlepszych cech, dodatkowo wzmocnionych. Jest to tak zwany efekt heterozji (wybujałości pierwszego pokolenia mieszańców

Inne warzywa
Rukiew wodna – mało popularne warzywo o delikatnej goryczce, idealne do sałatek!

kłącze i płożącą, rozgałęziającą się łodygę, mogącą osiągnąć nawet metr. Trzeba też dodać, że w wilgotnym podłożu wyrosną z niej korzenie przybyszowe w węzłach. (...) Pozytywnie wpłyną na nią również wysokie dawki nawozów azotowych, ponieważ zwiększają one zawartość barwników kartoneidowych w liściach. Warto też zwracać uwagę na podwyższającą się temperaturę,

Rośliny lecznicze
Rącznik pospolity - roślina ozdobna o szerokim zastosowaniu w lecznictwie i przemyśle

klimatem. W Polsce zaprzestano jej uprawy ze względu na niekorzystne warunki klimatyczne. Dodatkowo olej nie spełniał wymagań jakościowych stawianych przez przemysł farmaceutyczny, a jej nasiona (...) – 0,03%, a w związku z tym nie mogą być one przeznaczane na paszę, ponieważ zaszkodzą zwierzętom. Rycyna oraz alergeny mogą być dezaktywowane poprzez zastosowanie

Rośliny pastewne
Wiechlina łąkowa - pospolita trawa o wysokiej wartości pastewnej

utrudniona przez rozłogi podziemne, które wypełniają międzyrzędzia. Dodatkowo uprawa nasienna wiechliny wymaga zrównoważonego nawożenia, przede wszystkim azotowego, a poprawnie prowadzona plantacja nasienna może dostarczyć 2 ton nasion z hektara. Zielonka z późnoletnich odrostów z takich upraw jest cenna pod względem pokarmowym i nadaje się na paszę. Autor: mgr inż.

Czereśnie
Czereśnia Kordia - odmiana ceniona za ogromne i niezwykle słodkie owoce

produkcyjnych. Cały popyt wynika z niezwykłej jakości owoców zradzanych przez Kordię. Warto dodać, że jest to przypadkowa siewka znaleziona w Czechach, z czym związana jest (...) z czereśni odmiany Kordia jest równie smaczny, co same owoce, ale też mocno barwny. Cięcie Ponieważ czereśnia ta rośnie dosyć intensywnie,

Rośliny pastewne
Dobór roślin i użytkowanie międzyplonów ścierniskowych

Użytkowanie międzyplonów ścierniskowych Poplony ścierniskowe mogą być użytkowane jako zielona pasza lub jako pastwisko. Zielonka z poplonów ma małą zawartość suchej masy, dlatego też przy bezpośrednim żywieniu zwierząt gospodarskich powinna być stosowana z dodatkiem suchych pasz (np. siana). Poplony ścierniskowe można także kosić lub przeznaczać na kiszonkę.

Rynek Rolny to pierwszy profesjonalny branżowy portal rolniczy z giełdą rolną. Darmowe ogłoszenia rolnicze i aktualne ceny produktów rolnych. Sprzedawaj i Kupuj z nami!

Sulejkowska 56/58 lok 215
04-157 Warszawa, Polska

Email: kontakt [małpa] rynek-rolny.pl

Newsletter

Fundusze Europejskie – dla rozwoju innowacyjnej gospodarki